Czym jest onycholiza?
Onycholiza to choroba paznokci, której objawem jest m.in. odwarstwienie się ich płytek od łożyska, a także zmiana koloru na biały. Mogą także pojawić się inne przebarwienia, co często świadczy o rozwijającym się zakażeniu. Onycholiza wymaga leczenia, natomiast leczenie musi skupiać się na wyeliminowaniu przyczyny powstawania tej choroby.
Onycholiza może pojawić się zarówno na paznokciach stóp, jak i dłoni. Zwykle jest traktowana po macoszemu – wydaje się, ze stanowi głównie defekt kosmetyczny ze względu na przebarwienia. Nie powinno się jednak bagatelizować objawów, gdyż paznokcie, które zaatakowała onycholiza, są bardzo słabe, podatne na urazy, a przez to stanowią źródło rozwoju różnych infekcji.
Onycholiza zwykle powstaje w efekcie urazu czy częstych zabiegów kosmetycznych – np. manicure hybrydowego. Jeśli jednak takie sytuacje nie miały w Twoim przypadku miejsca, a zauważasz objawy charakterystyczne dla onycholizy, może to zwiastować problem z gospodarką lipidową bądź hormonalną (choroby tarczycy, cukrzyca i inne choroby). Jeśli zastosowane leczenie onycholizy nie daje efektów, należy zatem szukać przyczyn w innych chorobach.
Jak objawia się onycholiza?
Onycholiza często jest diagnozowana jako grzybica – i odwrotnie. Obie te choroby mają podobne objawy i współwystępują. Poniżej przedstawiamy objawy charakterystyczne dla onycholizy – niektóre z nich występują także podczas grzybicy:
- Onycholiza powoduje, że paznokcie stają się twarde i gładkie.
- Przyjmują białe zabarwienie w miejscu odwarstwiania się płytki paznokcia, co wyraźnie odgranicza się od pozostałej części paznokcia. Wiąże się to m.in. z przerwaniem łączności z łożyskiem i dostania się do wolnej przestrzeni powietrza.
- Różowe zabarwienie na paznokci w przypadku onycholizy znika, gdyż wynika ono z prześwitujących naczyń włosowatych.
- Niekiedy w miejscu rozwiniętej onycholizy dochodzi do nadkażenia – wówczas kolor paznokcia zmienia się na kolor żółty, szary, a nawet brązowy czy czarny.
- Jeśli chodzi o ewentualny ból, odwarstwienie się paznokcia od łożyska nie boli – chyba że przyjęło ono kierunek ku macierzy lub powodem jest uraz paznokcia. Ból może ponadto wystąpić w przypadku dodatkowego nadkażenia.
- Onycholiza zwykle objawia się początkowo na końcu paznokcia. Gdy zmiany są już jakiś czas, łożysko staje się ciemne i grube.
- W przestrzeniach pod paznokciem po jego odwarstwieniu od łożyska, może rozwijać się nadmierne rogowacenie naskórka, a w stanach zapalnych możliwe jest wystąpienie hipergranulacji podpaznokciowej, która polega na wrastaniu paznokcia w łożysko. Co ważne, jeśli pacjent ma problemy z krążeniem i posiada wrażliwą skórę, taki stan może być początkiem poważnych owrzodzeń.
- Onycholiza, która wiąże się z chorobami tarczycy (głównie nadczynnością tarczycy) obejmuje zazwyczaj paznokieć czwartego lub piątego palca.
Co powoduje onycholizę? Możliwe przyczyny
Onycholiza może być wrodzona lub nabyta. W postaci wrodzonej jej podłożem są uwarunkowania genetyczne i skłonności rodzinne. Jeśli chodzi o onycholizę nabytą, rozróżnia się postać egzogenną oraz endogenną. Pierwszą z nich powodują czynniki, które pochodzą ze środowiska zewnętrznego (poza organizmem), np.:
- urazy,
- podrażnienia,
- narażenie na długotrwałą wilgoć,
- narażenie na niektóre substancje chemiczne, zwłaszcza formaldehyd czy rozpuszczalniki (formaldehyd często jest dodawany do odżywek wspomagających regenerację paznokci – np. jest w popularnej odżywce 7w1),
- zbyt częste stosowanie lakierów i zmywaczy do paznokci,
- zbyt częsty manicure hybrydowy, bez regeneracji paznokcia po zdjęciu hybrydy,
- rozwijające się infekcje grzybicze, np. o podłożu drożdżopodobnym, pleśniowym czy zakażenia dermatofitami,
- rozwijające się infekcje bakteryjne (gronkowiec, pałeczka ropy błękitnej),
- rozwijające się infekcje wirusowe (opryszczka).
Jeśli natomiast mówimy o przyczynach endogennych onycholizy, są to czynniki pochodzące z organizmu, wynikające z różnych toczących się zaburzeń. Powodem mogą być np. choroby skóry, takie jak łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, erytrodermia, liszaj płaski, choroba Raynauda, nadmierna potliwość czy nekroliza naskórka. Przyczyn można także szukać w chorobach ogólnoustrojowych, głównie takich, jak cukrzyca, choroby tarczycy, niedobory żelaza, zakażenia ogólnoustrojowe, kolagenoza, porfirie, kiła, szpiczak mnogi. Często onycholizę powodują ponadto stosowane leki, zwłaszcza należące do tetracyklin czy tiazdydów.
Może także wystąpić onycholiza idiopatyczna – wówczas występuje ona bez ustalonej przyczyny.
Onycholiza – leczenie domowe i profesjonalne
Łagodna onycholiza może być z powodzeniem leczona w warunkach domowych i powinna ustąpić po kilku tygodniach. Warto zacząć od naturalnych sposobów na onycholizę, np. zakrapianie płytki paznokcia olejkiem z drzewa herbacianego – to skuteczny, bezpieczny i łatwy sposób na pozbycie się problemu. Można także zastosować preparaty dostępne w aptece bez recepty. Należy ponadto krótko obcinać paznokcie, aby nie powodować dodatkowych uszkodzeń. Warto unikać także substancji drażniących – np. myć naczynia w rękawiczkach. Nie powinno się wykonywać manicure na uszkodzonej płytce – należy wyleczyć onycholizę przed nałożeniem hybryd czy innych lakierów. Dobrym sposobem jest zastosowanie manicure japońskiego, który regeneruje paznokcie – zobacz, na czym polega.
Jeśli objawy nie ustępują, należy skontaktować się lekarzem – konieczne będzie ustalenie przyczyny. Gdy konieczne jest leczenie, polega ono zwykle na zwalczaniu przyczyn onycholizy. Warto udać się w tym celu najpierw do dermatologa – ten oceni stan paznokcia, wykona odpowiednie badania i wskaże dalsze działania. W niektórych przypadkach konieczne jest nawet leczenie operacyjne polegające na usunięciu całej płytki paznokcia, natomiast gdy przyczyną jest infekcja bakteryjna, należy zastosować antybiotyk. Nadkażenia grzybiczne natomiast leczy się preparatami przeciwgrzybiczymi – np. clotrimazolum.
Niestety redukcja przyczyny nie sprawi, że paznokieć przyrośnie do łożyska – odwarstwienie zniknie dopiero, gdy płytka całkowicie odrośnie.
Bibliografia
- Schorzenia paznokci a choroby układowe — o czym mówi nam wygląd paznokci?, The Journal of Family Practice 2008; 57 (8): 509–514.
- Roman Nowicki: Choroby paznokci stanowią wciąż problem diagnostyczny. Vita Medicine.
- Baran, E., Adamski, Z., Maleszka, R., Szepietowski, J., Nowicki, R.. Terapia skojarzona – zalecane leczenie ciężkich postaci grzybicy paznokci. „Mikol. Lek.”. 10 (2), s. 75-78, 2003.
- Piraccini B., Choroby paznokci. Praktyczny poradnik – diagnostyka i leczenie, 2018.
- Lubecka-Detka A., Terapia onycholizy w gabinecie podologicznym, Kosmetologia Estetyczna 2017, nr 5, vol. 6, s. 455.
