Wrastający paznokieć – co robić? Domowe i profesjonalne sposoby

Wrastający paznokieć – jak wygląda?

Wrastający paznokieć to bardzo częsty stan dotyczący głównie paznokci u stóp. Cechuje się wrastaniem paznokcia w skórę wału okołopaznokciowego. Zobaczcie, poniżej, jak wygląda wrastający paznokieć, a jak zdrowy.

Często wrastającym paznokciom towarzyszy stan zapalny, a nawet infekcja bakteryjna. Onychokryptoza (to medyczna nazwa tej jednostki chorobowej) dotyczy głównie osób po 29. roku życia, z przewagą mężczyzn. Niestety nieleczona powoduje znaczny ból podczas chodzenia i utrudnia funkcjonowanie.

Czy to wrastający paznokieć, czy coś innego?

Jak rozpoznać, czy rzeczywiście mamy do czynienia z wrastającym paznokciem? Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości, warto o opinię zapytać lekarza. Zwykle jednak wrastające paznokcie dają na tyle charakterystyczne objawy, że nie sposób je rozpoznać i zakwalifikować. Pierwszym objawem jest ból podczas chodzenia lub przy ucisku na opuszki – np. przez lekko ciasne buty. To początkowe stadium i daje ono najwięcej możliwości domowego leczenia rozmaitymi sposobami. Jeżeli jednak przegapimy ten moment, choroba może przejść w stan ostry, gdzie pojawia się m.in. ropa i stan zapalny – wówczas jest niestety konieczna (w większości przypadków) interwencja chirurgiczna, a nawet leczenie za pomocą antybiotykoterapii.

Wrastające paznokcie zwykle dotyczą dużego palucha – po jednej lub drugiej stronie (a nawet po obu).

Diagnostyka wrastającego paznokcia polega na badaniu fizykalnych oraz przy obraniu pod uwagę cech klinicznych. Rozpoznanie nie wymaga wykonywania żadnych badań laboratoryjnych czy radiograficznych.

Wrastający paznokieć – objawy

Poniżej przedstawiamy charakterystyczne objawy dla wczesnego stadium wrastania paznokci:

• spuchnięta oraz miękka skóra wokół paznokcia,
• ból podczas naciskania na paznokieć i skórę wokół niego,
• płyn surowiczy wokół palca.

Jeśli w tym stadium nie podejmiemy leczenia, objawy zaczną być coraz groźniejsze – mogą im towarzyszyć współdzielone choroby paznokci – np. zanokcica. Do późnych objawów wrastającego paznokcia należy:

• stan ropny,
• pieczenie i ból bez żadnego ucisku,
• ból i mocno czerwona, opuchnięta skóra wokół paznokcia,
• krwawienie,
• pęknięcia paznokcia.

Jakie są przyczyny wrastania paznokci?

Poniżej przedstawiamy kilka możliwych przyczyn, dlaczego paznokcie wrastają:

• nieprawidłowe przycinanie paznokci (prowadzące do powstawania ostrych krawędzi paznokcia),
• noszenie źle dopasowanych (głównie zbyt ciasnych) butów,
• zła higiena stóp,
• nadmierna potliwość stóp,
• otyłość powodująca nadmierny nacisk na palce stóp,
• uraz w okolicy paznokcia,
• szerokie płytki paznokcia,
• stosowanie niektórych leków (szczególnie inhibitorów receptora naskórkowego czynnika wzrostu – takie leki stosuje się m.in. w terapii raka jelita grubego).

Postępowanie w przebiegu wrastającego paznokcia

W przypadku wrastającego paznokcia stosuje się różne metody leczenia – zarówno zachowawczego, jak i chirurgicznego. Wybór danej metody zależy od stadium choroby, gdyż środki zachowawcze zwykle sprawdzają się tylko na wczesnych etapach, a później konieczna jest już chirurgia. Zanim jednak lekarz ustali odpowiednie leczenie, przeprowadzi wywiad z pacjentem, podczas którego ustali nasilenie choroby, zapyta o wcześniejsze epizody i metody leczenia, zapyta o alergie na miejscowe środki znieczulające oraz leki, a także weźmie pod uwagę przyjmowane leki i istniejące choroby (np. cukrzyca czy zaburzenia hormonalne). Dopiero po zebraniu tych wszystkich informacji będzie możliwe dostosowanie bezpiecznego leczenia. Do oceny stany pacjenta często pomocna jest klasyfikacja Scholza.

W poniższym filmie podolożka - Katarzyna Rytel - tłumaczy, jak radzić sobie z problemem wrastających paznokci.

Wrastający paznokieć: dostępne formy leczenia

Istnieje wiele możliwości leczenia wrastającego paznokcia, szczególnie we wczesnych stadiach. Poniżej opiszemy podstawowe metody – zarówno domowe, jak i profesjonalne.

1. Wrastający paznokieć: domowe sposoby

Zacznijmy od domowych sposobów. Mogą je zastosować osoby, które mają pierwsze stadia infekcji. Do domowych metod należą m.in.:

• Moczenie stóp w soli (np. Epsom lub zwykłej kuchennej) lub w szarym mydle – należ y nalać ciepłą wodę (nie gorącą!) do miski, wsypać kilka łyżek soli (bądź rozmydlić mydło) i moczyć stopy przez minimum 15 minut.
• Krioterapia i wycięcie paznokcia – to dość kontrowersyjna, ale skuteczna metoda. Polega na przyłożeniu lodu na ok. 3 minut w miejsce wrastania paznokcia, po czym wycięcie go sterylnymi narzędziami przeznaczonych do tego celu.
• Moczenie stóp w ciepłej wodzie – rób tak 3-4 razy w ciągu dla uzyskania komfortu – przez około 15 minut. Po tygodniu efekty będą widoczne, a jeśli nie, należy skonsultować się ze specjalistą.
• Tamponada – to stara, wręcz babcina metoda na wrastający paznokieć. Tamponadę powinno się stosować albo po moczeniu stóp, albo po wieczornej kąpieli, gdy paznokcie i skórki będą dobrze rozmiękczone – wówczas łatwiej będzie odchylić wrastającą część paznokcia – tam wkładamy bawełniany wacik (między skórę a paznokieć). Paznokieć będzie miękki, więc raczej nie poczujesz bólu. Tampon można dodatkowo nasączyć olejkiem herbacianym lub solą. Należy je zmieniać co ok. 2-3 godziny.
• Kurkuma – to naturalny środek przeciwzapalny oraz antyseptyczny. Dzięki takim właściwościom świetnie zapobiega infekcjom, a także istotnie łagodzi ewentualne stany zapalne. Dodatkowo zmniejsza ból powodowany przez chory paznokieć. Jak stosować kurkumę? Mieszamy pół łyżeczki przyprawy z olejkiem musztardowym (albo herbacianym) i nakładamy tak powstałą pastę na obszar objęty wrastającym paznokciem. Dla większej wygody i lepszych efektów, warto owinąć palec bandażem. Kompres z kurkumą można stosować 3-4 razy dziennie.

2. Wrastający paznokieć: metody zachowawcze

Metody zachowawcze są polecane przy drobnych, łagodnych zmianach. Poza dobrze dopasowanym obuwiem oraz obcinaniem paznokci zgodnie z kształtem opuszki, do metod zachowawczych zalicza się też leczenie nadmiernej potliwości stóp, leczenie ewentualnych infekcji bakteryjnych i grzybicy paznokci, a także tamponada. Ponadto można zastosować:

• Rurki silikonowe – to rodzaj tamponady, z tym że wykonuje się ten zabieg za pomocą rurek o różnych grubościach – rozmiar zależy od anatomii pacjenta. Tamponadę w postaci rurki wsuwa się na brzeg paznokcia – z jednej strony rurka ma bowiem przecięcie na całej długości.
• Taping – to metoda mało bolesna i bezpieczna. Polega na wykorzystaniu specjalnej taśmy, której jeden koniec naklejamy do boku wrastającego paznokcia, a resztę owijamy wokół palca. Celem jest odciągnięcie kolca paznokcia, przez co zmniejsza się nacisk.
• Terapia klamrami – to technika korekcji płytki paznokcia, dzięki której unoszone są brzegi paznokcia i zmienia się kierunek wzrostu. Używa się w tym celów klamer ortodoksyjnych: klamry klejone, mocowane za pomocą haczyków, mocowane za pomocą akrylu, plastikowe, metalowe, tytanowe, silikonowe.

3. Wrastający paznokieć: farmakoterapia

Farmakoterapia w przypadku problemu wrastającego paznokcia stosowana jest miejscowo lub doustnie. Terapia doustna ma miejsce, gdy stan zapalny nie ustępuje po leczeniu miejscowym i nie jest też możliwe założenie klamry. Doustne leczenie jest też wdrażane w przypadku rozwijającej się infekcji.

4. Chirurgia podologiczna

Chirurgia podologiczna to dość szerokie pojęcie – składa się na nią bowiem kilka metod leczenia problemu wrastającego paznokcia. To m.in.:

• Plastyka wałów paznokciowych – poleca się ją osobom, które stosowały inne, mniej inwazyjne metody, ale niestety nie przyniosły one oczekiwanego efektu lub problem powraca (ze względu predyspozycji genetycznych). Zabieg polega na miejscowym znieczuleniu, wycięciu skóry oraz zmienionej zapalnie tkanki, a następnie nałożeniu szwów.
• Usunięcie płytki paznokcia – to dość rzadka metoda, gdyż jest bardzo inwazyjna i okazuje się – mało skuteczna. Metoda ta była popularna na początku XX wieku i wiąże się z długą rekonwalescencją.
• Klinowe usunięcie płytki i fałdu paznokcia, czyli metoda Quenu – to metoda polegająca na usunięciu wrośniętej części płytki paznokcia oraz na częściowym usunięciu macierzy paznokcia. Lekarz następnie nakłada szwy i opatrunek. Metoda jest jednak mało skuteczna.
• Metoda Frosta i Stendlera – polega na usunięciu wrośniętej płytki paznokcia, częściowym usunięciu macierzy paznokcia i zastosowaniu sterylnej taśmy zamiast szwów.
• Metoda Zadika – to bardzo inwazyjna metoda, polegająca na usunięciu zarówno całego paznokcia, jak i jego macierzy. Wykonuje się to w sposób mechaniczny lub chemiczny. Przez wielu specjalistów zabieg ten uważany jest za ostateczność.
• Elektrokoagulacja – to nowoczesna technika, która wykorzystuje zmienny prąd elektryczny o dużej częstotliwości, ale jednocześnie niskim napięciu. W efekcie krwawienie jest ograniczone do minimum. Zabieg jest bardzo szybki i bezinwazyjny.
• Laseroterapia – to zabieg z wykorzystaniem dwutlenku węgla – opiera się na ukierunkowanym działaniu lasera CO2, w czego wyniku dochodzi do odparowania tkanek. Woda, która znajduje się wewnątrz, a także pomiędzy komórkami, przechodzi w stan gazowy i powoduje tym samym obumieranie komórek. Zabieg jest bardzo precyzyjny i skuteczny, a także bezpieczny, ponieważ ablacja odbywa się bezkontaktowo.

Co radzi Ekspert w kwestii wrastającego paznokcia?

W artykule Medycyny Praktycznej możemy przeczytać wypowiedź dr n. med. Jolanty Maciejewskiej. Wskazuje ona trafnie przyczyny wrastania paznokcia:

„Przyczyn wrastania paznokci jest wiele. Przede wszystkim prowadzi do tego niewłaściwa technika skracania paznokci: obcinanie paznokci zbyt krótko, pozostawianie postrzępionych lub ostrych krawędzi paznokci lub zbyt głębokie wycinanie bocznych krawędzi paznokci. Niekorzystnie wpływają na paznokcie zbyt ciasne obuwie lub noszenie butów na wysokim obcasie z wąskimi czubkami.” - twierdzi dr n. med. Maciejewska.

Źródło cytatu: Medycyna Praktyczna

Ekspertka wskazuje, że na wrastanie paznokci są szczególnie narażone osoby aktywnie fizycznie i sportowcy, gdyż ich stopa w bucie pracuje i nierzadko ulega urazom. Zaznacza jednak, że osoby z siedzącym trybem życia, które przebywają w pracy w ciasnym obuwiu, również mogą nabawić się wrastających paznokci. Dr Maciejewska podkreśla, że na wrastanie paznokci nierzadko mają wpływ czynniki genetyczne, m.in. długie palce stóp czy płaskostopie. Co ciekawe, specjalistka wskazuje, że przyczyną mogą też być choroby układu krążenia, cukrzyca, zarostowe zapalenie tętnic oraz niewydolność żylna.

Bibliografia

• Maciejewska J., Wrastający Paznokieć, Medycyna Praktyczna (online) 2017.
• Sokołowska-Wojdyło M., Woś-Wasilewska E. Podologia w praktyce, wybrane zagadnienia. Nails&Stylehouse. Wyd. I. Pruszcz Gdański, 2015.
• Park H.D., Singh D. The management of ingrowing toenails. 2012 Apr 3;344:e2089.
• Antończak P. i in., Wrastający paznokieć – etiopatogeneza, profilaktyka i leczenie zachowawcze, Przegl Dermatol 2015, 102, 343–348.
• Kostelak M.: Podstawy podologii kosmetycznej. WSZKiPZ Warszawa 2014, 25.