Kołderka obciążeniowa dla dzieci - co to jest?
Kołderka obciążeniowa dla dzieci jest specyficzną kołdrą powodującą nacisk na ciało dziecka w trakcie snu czy drzemki. Wypełnienie obciążeniowe zwykle wykonane jest ze szklanych mikrokuleczek. Ma ono stymulować układ nerwowy, w tym układ proprioceptywny, czyli tzw. czucie głębokie. Dzięki temu dziecko lepiej odczuwa własne ciało i ma lepszą orientację jego ułożenia w przestrzeni. Ucisk kołderki ma powodować ponadto u dziecka odczucia podobne do przytulania, czyli dawać większe poczucie bezpieczeństwa i spokoju. Efektem - zdaniem producentów kołder obciążeniowych - jest spokojniejszy, głębszy sen, rzadsze pobudki w nocy, mniej koszmarów sennych. Łatwiejsze ma być także samo zasypianie, gdyż delikatny nacisk rozluźnia mięśnie, uspokaja, redukuje poziom lęku. Jakie jeszcze właściwości może mieć kołdra obciążeniowa dla dzieci? To m.in.:
- właściwości terapeutyczne w przypadku zaburzeń integracji sensorycznej, ADHD, spektrum autyzmu, zespołu Downa,
- poprawienie zdolności koncentracji,
- zmniejszenie nerwowości,
- wyregulowanie napięcia mięśniowego,
- zmniejszenie uczucia lęku,
- poprawa samopoczucia dziecka.
Czy kołdra obciążeniowa będzie dobra dla każdego dziecka?
Ze względu na wyżej wymienione deklarowane działanie, kołdry obciążeniowe są polecane szczególnie dla dzieci zmagających się ze wspomnianymi zaburzeniami (autyzm, zespół Aspergera, ADHD, zespół Downa), ale także mających problemy z zasypianiem i przesypianiem ciągiem nocy - np. z powodu lęków, koszmarów sennych, stresu, braku poczucia bezpieczeństwa.
Czy w tych wszystkich sytuacjach kołdra obciążeniowa może rzeczywiście pomóc? Wg producentów tego typu kołder - tak. Co natomiast można wywnioskować z poczynionych badań? Zobaczcie poniżej.
Kołdry obciążeniowe dla dzieci a badania naukowe
Niestety badań nad kołderkami obciążeniowymi (inaczej - sensorycznymi) jest niewiele i dotychczas przeprowadzono ich zaledwie kilkanaście. W części z nich ponadto badacze napotkali trudności w przeprowadzeniu testów klinicznych. Nie można bowiem zastosować w przypadku kołder obciążeniowych podwójnie ślepej próby polegającej na tym, że grupa jest dzielona na 2 podgrupy, z czego jedna otrzymuje placebo, a druga testowany produkt (żadna z grup nie wie, czy otrzymuje placebo czy przedmiot badania). Waga kołdry sama z siebie przekreśla możliwość wykonania takiego eksperymentu.
Drugim problemem, który związany jest z przeprowadzonymi dotychczas badaniami, są bardzo małe grupy badawcze. Nie można zatem wnioskować po ich wynikach, jaki wpływ wywiera stosowanie kołderek obciążeniowych u dzieci. Mimo wszystko sprawdźmy, co udało się naukowcom zaprezentować, pamiętając, że nie należy tego brać za wyznacznik i że potrzebne jest jeszcze bardzo wiele badań o wyższej jakości, obejmujących większe grupy badawcze:
- W 2013 roku zbadano wpływ stymulacji czucia głębokiego na poziom lęku. Wykorzystano w tym celu kołdrę obciążeniową. W badaniu uzyskano pozytywne wyniki. Wykazano, że uczestnicy czuli się o wiele bardziej zrelaksowanie, a poziom lęku u nich uległ obniżeniu.
- W 2015 roku przeprowadzano badanie z udziałem dzieci z ADHD i wykorzystaniem kołderek obciążeniowych. Wyniki wskazały, że dzieci szybciej zasypiały z ich użyciem, a jakość snu była lepsza. Dzieci wybudzały się rzadziej. Ich wyniki były zbliżone do wyników z grupy kontrolnej, w której znajdowały się dzieci bez ADHD.
- W nowszym badaniu - z 2020 roku - naukowcy chcieli sprawdzić, jak kołdra obciążeniowa wpływa na bezsenność, której podłożem są zaburzenia psychiczne. Badanie przez nich przeprowadzone dowiodło, że stosowanie takiej kołdry zmniejsza objawy bezsenności u osób z depresją, chorobą afektywną dwubiegunową, ADHD oraz z zaburzeniami lękowymi. Badani odczuwali mniejszy poziom lęku oraz zmęczenia, a ich sen zyskał lepszą jakość.
Jak widać, wyniki badań są obiecujące, ale nadal zbyt wąskie, aby móc twierdzić jednoznacznie o jakimkolwiek działaniu kołderek obciążeniowych u dzieci. Należy także zwrócić uwagę, że większość badań skupia się na właściwościach terapeutycznych w przypadku zaburzeń psychicznych czy rozwojowych, nie uwzględniając raczej dzieci, które nie cierpią na tego typu problemy, ale mają po prostu trudności w zasypianiu czy przesypianiu nocy.
Jak dobrać kołdrę obciążeniową dla dziecka?
Jeśli mimo wszystko chcemy spróbować kołderki obciążeniowej u swojego dziecka i przekonać się samodzielnie, czy taki wynalazek będzie miał pozytywny wpływ na jego sen, przed zakupem warto poświęcić chwilę na odpowiedni dobór kołderki. Okazuje się, że źle dobrana kołderka sensoryczna może wyrządzić więcej szkód, niż pożytku. Przede wszystkim istotne jest, aby kołderka obciążeniowa nie stanowiła więcej niż 10-15% masy ciała dziecka. Wówczas dziecko będzie miało zachowany komfort ruchowy. Konieczne jest też dopasowanie długości kołderki - dodajemy w tym przypadku 20 cm do wzrostu dziecka. Kolejny aspekt, na który należy zwrócić uwagę, to zastosowane materiały na poszewki. powinny być naturalne, bezpieczne, certyfikowane. Dobrym materiałem będzie bawełna lub flanela. Wypełnienie jest równie istotne, gdyż bezpośrednio ma oddziaływać na receptory. Kołderka powinna być pikowana, a między przeszyciami powinna posiadać mikro-kuleczki ze szkła lub granulat szklany. Tego rodzaju wypełnienie jest hipoalergiczne i bezpieczne dla dziecka. Lepiej unikać wypełnienia z ziarnami gorczycy - skóra się pod nimi poci i łatwo o przegrzanie. Takiej kołderki nie można wówczas prać w pralce - a z wypełnieniem szklanym, jak najbardziej (zalecana temperatura to 30 stopni).
Jak stosować kołdrę obciążeniową dla dzieci?
Przed zastosowaniem kołderki obciążeniowej u Twojego dziecka, skonsultuj się najpierw ze specjalistą. Może to być pediatra, fizjoterapeuta, terapeuta SI. Jeśli specjalista wyrazi aprobatę, nadal nie oznacza to, że możemy używać kołderki dowolnie. Ważne jest, że nie zaleca się spania pod takim nakryciem przez całą noc. Dzieci mogą ponadto korzystać z kołderek obciążeniowych tylko pod opieką dorosłego. Dzieciom najczęściej zaleca się stosowanie tego typu produktu przez 20-30 minut dziennie - dzięki temu unikniemy nadmiernej stymulacji receptorów.
Przeciwwskazania do używania kołdry obciążeniowej
Kołdra sensoryczna nie powinna być stosowana u maluchów poniżej 3 roku życia oraz dzieci ważących mniej niż 22 kg. To nie jedyne przeciwwskazanie. Kołdra tego rodzaju nie może być stosowana u dzieci, które cierpią na:
- łamliwość kości,
- padaczkę,
- choroby serca i układu krążenia,
- klaustrofobię,
- obniżone napięcie mięśniowe,
- choroby skórne.
W razie wątpliwości stosowanie kołderki należy skonsultować z lekarzem prowadzącym.
