Szkarlatyna – choroba nie tylko okresu dziecięcego
Szkarlatyna kojarzona jest jako choroba zakaźna okresu dziecięcego, jednak warto wiedzieć, że chorują na nią nierzadko także dorośli. Szkarlatynę wywołują paciorkowce odpowiedzialne m.in. za anginę ropną (paciorkowce typu A). To bakterie roznoszone drogą kropelkową, dlatego można bardzo szybko i łatwo się nimi zarazić. Okres wylęgania się choroby u dorosłych wynosi od 1 do 5 dni po kontakcie z osobą zarażoną. Początkowe objawy przypominają anginę lub inne choroby bakteryjne – są mało charakterystyczne i często bagatelizowane. Niestety brak leczenia lub niedokończone leczenie, może skutkować poważnymi powikłaniami, w tym np. sepsą, a w jej następstwie – nawet śmierci.
Przyczyny szkarlatyny u osób dorosłych
Mitem jest, że zachorowanie na szkarlatynę w dzieciństwie daje nam odporność na tę chorobę. Okazuje się, że szkarlatynę można przechodzić nawet kilka razy w życiu, ponieważ nasz organizm nie wytwarza przeciwciał ochronnych przeciwko bakteriom wywołującym tę chorobę. Nie wynaleziono jak na razie także szczepionki przeciwko szkarlatynie, więc ryzyko zarażenia jest spore, także dlatego, że choroba rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Wystarczy mieć kontakt z chorym albo z przedmiotami, których używał.
Szkarlatyna u dorosłych - powikłania
Szkarlatyna w ciężkim przebiegu może dać groźne powikłania, jeśli nie była leczona lub leczenie było nieprawidłowe (np. stosowaliśmy antybiotyk krócej, niż zalecał lekarz, ponieważ ustąpiły objawy – lub stosowaliśmy go w zbyt małej dawce). Do najważniejszych powikłań szkarlatyny należą następujące schorzenia:
- zapalenie ucha środkowego,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- zapalenie zatok,
- zapalenie kłębuszków nerkowych,
- sepsa.
Jak uniknąć zarażenia szkarlatyną?
Niestety na szkarlatynę nie wynaleziono jeszcze szczepionki, a jedno zachorowanie nie da nam odporności na resztę życia. Jedyną możliwą formą profilaktyki jest wzmacnianie odporności domowymi sposobami oraz dbanie o higienę osobistą – zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, gdy zachorowań jest najwięcej. Warto wiedzieć, że osoby chore zarażają jeszcze przez 21 dni, więc warto unikać kontaktu z takimi osobami.
Szkarlatyna u dorosłych – jakie są najczęstsze objawy?
Pierwsze objawy mogą być mylone z wieloma innymi infekcjami, a w łagodniejszych przypadkach – z alergią. Niekiedy dorośli przechodzą szkarlatynę łagodniej niż dzieci, ale niektórzy mają o wiele cięższy przebieg, z groźnymi powikłaniami. Objawy szkarlatyny u dorosłych to najczęściej:
- wysoka gorączka,
- wysypka na tułowiu i kończynach (drobne krostki koloru czerwonego lub różowego),
- swędzenie w miejscu wysypki,
- ogólne osłabienie,
- ból gardła,
- zaczerwienienie gardła i migdałków,
- powiększenie migdałków i węzłów chłonnych,
- niekiedy ostry ból brzucha, biegunki, wymioty,
- biały nalot na języku, który po kilku dniach zmienia kolor na intensywnie czerwony lub malinowy.
Podczas szkarlatyny, charakterystyczne jest pojawienie się wysypki – to odróżnia szkarlatynę od np. anginy. Najpierw wysypka pojawia się na plecach i klatce piersiowej, następnie przechodzi na pozostałe części ciała (pachy, pachwiny, pośladki, kończyny). Po ok. tygodniu-dwóch, skóra dotknięta wysypką zaczyna się łuszczyć.
Szkarlatyna – jak ją rozpoznać, gdy nie daje wielu objawów?
Może się zdarzyć, że szkarlatyna będzie przebiegać bez gorączki lub innych, charakterystycznych objawów. A ponieważ powikłania po tej chorobie są poważne, warto wykonać dodatkową diagnostykę, aby móc działać jak najszybciej z leczeniem. Diagnostyka polega na wykonaniu badań krwi i mikrobiologicznych. Jeśli mamy do czynienia ze szkarlatyną, w badaniu krwi z rozmazem otrzymamy prawdopodobnie podwyższony wynik neutrofilów (NEUT), świadczący o osłabieniu układu odpornościowego chorobą. Dodatkowo z badania OB dowiemy się, czy w organizmie występuje stan zapalny. Kluczowy jest także wynik ASO (odczyn antystreptolizynowy), a także wyniki z wymazu gardła i migdałków na obecność paciorkowców typu A.
Szkarlatyna u dorosłych – leczenie antybiotykami
Jedyną skuteczną formą leczenia szkarlatyny, jest podanie antybiotyku – w pierwszym wyborze penicyliny lub cefalosporyny. W przypadku uczulenia na penicylinę, można podawać antybiotyki makrolidowe. Kuracja antybiotykami zwykle trwa nie krócej niż 10 dni i nie dłużej niż 14 dni lub do całkowitego wyleczenia, jeżeli objawy długo nie ustępują. Niezwykle istotne jest skrupulatne przyjmowanie zalecanych dawek antybiotyków, aby substancje aktywny były cały czas obecne w krwiobiegu chorego. Dzięki temu antybiotyk będzie miał szansę zwalczyć paciorkowce z grupy A, które są powodem szkarlatyny. Poza antybiotykami, leczenie możemy wspierać domowymi środkami, które mają na celu np. łagodzenie bólu gardła (syrop z czosnku lub syrop z cebuli). Można też podawać przeciwbólowo paracetamol lub ibuprofen oraz leki przeciwgorączkowe w przypadku wysokiej temperatury ciała. Przez cały okres choroby bardzo ważne jest stałe nawadnianie organizmu, częste wietrzenie pomieszczeń i regularna zmiana pościeli.
