Miliony osób zmagają się z alergiami
Wraz z wiosną mnóstwo osób zaczyna cierpieć z powodu objawów alergii. Na pyłki uczulonych jest wielu z nas. Objawem jest kichanie, drapanie w gardle, swędząca skóra czy piekące oczy. Obecnie problem ten dotyczy wielu osób i choroba atakuje w każdym wieku, niezależnie od stylu życia. Wg danych epidemiologicznych, alergików jest w niektórych regionach nawet 40% populacji! Najczęściej jest to reakcja uczuleniowa w kontakcie z pyłkami. Zgodnie z dostępnymi statystykami, 25% osób cierpiących na alergie zmaga się z alergicznym nieżytem nosa, a 10% - z astmą. Alergie częściej dotykają mieszkańców miast (1).
Co odpowiada za rozwój alergii? Przede wszystkim białka - które można znaleźć w żywności, powietrzu, trawie, sierści zwierząt czy kurzu. Nie są to niebezpieczne substancje, natomiast jeśli dana osoba ma alergie, jej układ odpornościowy "sądzi", że białka te są szkodliwymi patogenami. W rezultacie komórki tuczne uwalniają w sposób bardziej intensywny histaminę odpowiedzialną za stan zapalny. Efektem są objawy alergii, np. zatkany nos, katar, kaszel, zapalenie dróg oddechowych, pokrzywka lub wysypka na skórze. W przypadku zdiagnozowania alergii, wskazane jest przyjmowanie leków przeciwhistaminowych, dzięki którym możliwe jest kontrolowanie reakcji alergicznych. Okazuje się, że takie działanie mają także niektóre naturalne produkty. Jednym z nich jest olej z czarnuszki.
Co zawiera olej z czarnuszki?
Olej z czarnuszki siewnej (Nigella Sativa Oil) posiada w składzie mnóstwo cennych dla zdrowia substancji, m.in.:
- nienasycone kwasy tłuszczowe (oleinowy, alfa-linolowy, palmitynowy, eikozadienowy),
- nasycone kwasy tłuszczowe,
- fitosterole,
- fosfolipidy,
- flawonoidy,
- saponiny,
- witaminy (A, B1, B3, B6, biotynę, E, F),
- pierwiastki (magnez, cynk, potas, wapń, selen, żelazo, sód).
Olej ten zawiera także olejki eteryczne, takie jak karwon czy tymochinon o antyalergicznych i prozdrowotnych właściwościach.
Olej z czarnuszki – właściwości antyalergiczne. Czego dowodzą badania naukowe?
Wiele osób sądzi, że olej z czarnuszki jest niezastąpiony na alergie. Olej z czarnuszki jest produktem naturalnym i powodującym znikome skutki uboczne przy rozsądnym stosowaniu, co również wpływa na jego popularność. Czy właściwości przeciwalergiczne oleju z czarnuszki mają jednak poparcie w badaniach naukowych? Czy łagodzą objawy o podłożu alergicznym? Poznaj właściwości nasion czarnuszki siewnej i tłoczonego z nich oleju - poniżej znajduje się przegląd najważniejszych w tym temacie badań.
1. Właściwości przeciwzapalne. Olej z czarnuszki – na odporność?
Pewne badania dowiodły, że czarnuszka siewna kontroluje aktywność układu odpornościowego. W przypadku alergii układ immunologiczny jest nadreaktywny, z czego wynikają różne dolegliwości o podłożu alergicznym. Wykazano, że czarnuszka działa m.in. redukcyjnie na pojawiające się stany zapalne (2). Olej z czarnuszki możemy zatem stosować, jeśli zaobserwujemy często pojawiające się stany zapalne w wyniku kontaktu z alergenem. Co więcej, działanie przeciwzapalne charakteryzuje się wieloma właściwościami prozdrowotnymi - np. zmniejsza ryzyko rozwoju chorób nowotworowych czy infekcji.
Jeśli zdecydujemy się na stosowanie tego oleju, warto poradzić się oczywiście lekarza, natomiast uchodzi on za niepowodujący negatywnych skutków ubocznych w wyniku stosowania, o ile jest dawkowany zgodnie z zaleceniami.
2. Olej z czarnuszki - właściwości łagodzące objawy astmy
W badaniach klinicznych dowiedziono, że olej z czarnuszki zmniejsza objawy wynikające z astmy (3, 4). Korzystne efekty zauważono szczególnie w grupie dzieci, u których istotnie zmniejszył się katar sienny i kaszel. Stosowane dawki w badaniach wynosiły odpowiednio 3-4 g na dobę u dorosłych oraz 1,5-3 g na dobę u dzieci w wieku 6-18 lat.
W innych badaniach wykazano, że zawartość tymochinonu w czarnuszce oraz nigellonu, powodują blokowanie histaminy i redukcję stanów zapalnych, co rozluźnia tchawicę oraz oskrzela. W 2017 roku opublikowano z kolei jeszcze jedne badanie, w ramach którego zaobserwowano, że osoby spożywające olej z czarnuszki uzyskują szybciej poprawę leczenia objawów astmy (5). Potwierdzają to również wyniki badań z 2016 roku, gdzie u 70% osób z astmą odnotowano zanik objawów alergii i astmy (na 600 uczestników) (6).
3. Czarnuszka na katar alergiczny i alergiczny nieżyt nosa
W badaniu opublikowanym na łamach "American Journal of Otolaryngology" w 2011 roku dowiedziono, że olej z czarnuszki może łagodzić objawy alergicznego nieżytu nosa. Efekty zauważono już po 15 dniach regularnego stosowania. Jak zadziałała czarnuszka? Zmniejszyła przekrwienie błony śluzowej nosa, zmniejszyła częstotliwość ataków kichania i swędzenia nosa, zmniejszyła katar (7).
4. Właściwości oleju z czarnuszki na atopowe zapalenie skóry
W badaniach klinicznych dowiedziono pozytywny wpływ oleju tłoczonego na zimno w leczeniu atopowego zapalenia skóry. W przypadku zmian skórnych skuteczność oleju z czarnuszki została potwierdzona na drodze badań in vivo na zwierzętach. Okazało się, że olej ten osłabia rozwijający się stan zapalny. Potwierdzono także, że olej z czarnuszki może stanowić ważny element terapii w przypadku atopowego zapalenia skóry, gdyż posiada właściwości przeciwzapalne i nawilżające. Działanie przeciwalergiczne i łagodzące objawy AZS można uzyskać przy stosowaniu zewnętrznym, jak i zewnętrznym (8, 9).
5. Czarnuszka a histamina i działanie antyalergiczne
Dla większości osób białka alergiczne nie są niebezpieczne, jednak jeśli jesteśmy podatni na alergie, mogą one spowodować stany zapalne w organizmie, często poważne, czego powodem jest nadprodukcja histaminy. Ta prowadzi do kataru, alergicznego nieżytu nosa, częstych zapaleń dróg oddechowych, kaszlu, swędzenia skóry czy łzawienia. Badania na zwierzętach wykazały, że niemal wszystkie z tych objawów można skutecznie łagodzić za pomocą naturalnego oleju z czarnuszki (6). Wnioski te potwierdzają badania przeprowadzone na ludziach, według których u 66% alergików stosowanie oleju z czarnuszki spowodowało spadek przeciwciał IgE. Ustąpiły także objawy kataru, swędzenia czy uczucia zatkanego nosa. Co ciekawe, olej był w tym badaniu stosowany miejscowo (10).
Jak stosować olej z czarnuszki na alergię?
Właściwości antyalergiczne oleju z czarnuszki są, jak widać, poparte wieloma badaniami. Olej z czarnuszki można przyjmować zatem zarówno w przypadku kataru siennego, atopowego zapalenia skóry, jak i w przebiegu astmy. Właściwości czarnuszki wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwhistaminowe, dzięki zawartym w oleju substancjom aktywnym. Jak jednak stosować olej z czarnuszki, aby czerpać w pełni z właściwości leczniczych i antyalergicznych? Czy olej z czarnuszki można stosować u dzieci?
1. Olej z czarnuszki – zastosowanie w przypadku alergii skórnych
Jest to olej tłusty, także doskonale sprawdzi się w przypadku bardzo suchej skóry, której brakuje nawilżenia i elastyczności. Zawarte w czarnuszce olejki eteryczne, takie jak tymochinon i nigellon, mają działanie antyoksydacyjne - także na komórki skóry. Dzięki temu zwalczają zmniejszają aktywność wolnych rodników. Jak stosować olej z czarnuszki na zmiany skórę alergika? Warto dodać go do stosowanego na co dzień kremu lub balsamu. Najsilniejsze działanie zauważymy jednak stosując bezpośrednio na skórę - na twarz i całe ciało, także na wypryski i różnego rodzaju zmiany skórne o podłożu alergicznym. Ułatwieniem w rozsmarowywaniu będzie uprzednie spryskanie skóry wodą. Olej w przypadku zmian skórnych można także stosować doustnie.
2. Zastosowanie oleju z czarnuszki w przypadku alergii wziewnych i pokarmowych
Prozdrowotne właściwości oleju z czarnuszki możemy zaobserwować, stosując go także w przypadku alergii wziewnych i pokarmowych, których objawami mogą być:
- katar,
- łzawienie oczu,
- swędzenie w gardle,
- uczucie zatkanego nosa,
- kichanie.
Jak stosować w tym przypadku czarnuszkę? Najlepiej jest wybrać stosowanie wewnętrzne (doustne), wypijając każdego dnia rano porcję oleju dostosowaną do naszego wieku. W stosowaniu doustnym olej z czarnuszki wesprze także funkcjonowanie układu odpornościowego czy leczenie nadkażeń bakteryjnych
Olej z czarnuszki na alergie – dawkowanie
W doborze dawkowania oleju najlepiej jest skontaktować się z lekarzem prowadzącym (rodzinnym, pediatrą lub alergologiem). Istnieją jednak pewne ogólne zalecenia, co do dawkowania oleju z czarnuszki:
- 1/4 łyżeczki na dobę - wiek powyżej 12 miesięcy (wg niektórych danych olej z czarnuszki u dzieci można stosować już od ukończonego 6. miesiąca życia, natomiast większość źródeł podaje ukończony 1. rok życia),
- 1/2 łyżeczki na dobę - wiek 2-4 lata,
- 1 łyżeczka na dobę - wiek 5 lat,
- 1 łyżka dziennie - osoby dorosłe.
Powyższe dawki warto rozłożyć na mniejsze porcje, aby stosować czarnuszkę 2 razy dziennie przed posiłkiem.
Stosując na stałe leki przeciwalergiczne lub poddając się odczulaniu, z reguły można jednocześnie stosować olej z czarnuszki jako wspomaganie terapii, jednak bezwzględnie należy dopytać o to lekarza.
Jak spożywać olej z czarnuszki, aby poprawić jego smak?
Olej z czarnuszki nie ma zbyt przyjemnego smaku i o ile osoby dorosłe potrafią zmusić się do picia czystego oleju z łyżeczki, o tyle małych alergików ciężko do tego przekonać. Aby poprawić smak oleju, można podawać go dzieciom:
- wraz z posiłkiem dodając kilka kropli i zwiększając stopniowo dawkę,
- wraz z miodem, słodkim syropem i kroplą cytryny,
- wraz z sokiem z jagody kamczackiej.
Jaki wybrać olej z czarnuszki na alergię?
Aby przekonać się, jak działa olej z czarnuszki na objawy alergii i czerpać w pełni z jego właściwości zdrowotnych, kluczowy jest wybór produktu wysokiej jakości, czyli: tłoczonego na zimno, nierafinowanego, niefiltrowanego. Dobrze, aby olej był także świeżo tłoczony. Zwróć ponadto uwagę, w jakiej butelce jest olej i jak był przechowywany w transporcie. Jeśli olej jest gęsty, ma osad i pozostałości nasionek czarnuszki, jest to najwyższej jakości produkt.
Bezpieczeństwo stosowania
Przed zastosowaniem oleju z czarnuszki skonsultuj się z lekarzem. Okazuje się, że mimo działania antyalergicznego, olej ten u niektórych osób może wywoływać reakcję alergiczną po kontakcie ze skórą, zwłaszcza w większych ilościach. Ponadto olej z czarnuszki może wchodzić w reakcje z wieloma lekami (np. warfaryna czy beta-blokery), dlatego konieczne jest skonsultowanie się w tym zakresie z lekarzem.
Podsumowanie
Czy warto stosować olej z czarnuszki na alergię? Biorąc pod uwagę przeprowadzone badania na zwierzętach i ludziach, czarnuszka siewna wykazuje działanie:
- przeciwzapalne,
- przeciwhistaminowe,
- immunomodulujące,
- przeciwdrobnoustrojowe,
- przeciwutleniające.
Z tego powodu olej czarnuszkowy może pretendować do skutecznego, naturalnego środka na problemy z układem oddechowym w związku z alergią, w tym w łagodzeniu objawów ze strony górnych dróg oddechowych, jak i dolnych. Jest duże prawdopodobieństwo, że da wyraźne efekty w leczeniu objawów kataru alergicznego, astmy, alergii pokarmowych i skórnych. Dodatkowo działanie immunomodulujące i przeciwzapalne wspiera organizm w walce z wirusami i bakteriami, gdyż poprawia odporność.
Bibliografia
- Ponad 40 proc. Polaków ma alergie, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/aktualnosci/200628,ponad-40-proc-polakow-ma-alergie
- Klaudia Ciesielska-Figlon, Agnieszka Daca, Katarzyna A. Lisowska, Olej z nasion czarnuszki siewnej (Nigella sativa) jako produkt immunomodulujący, Postępy Fitoterapii 1/2019, s. 35-40, https://www.czytelniamedyczna.pl/6722,olej-z-nasion-czarnuszki-siewnej-nigella-sativa-jako-produkt-immunomodulujacy.html
- Boskabady MH, Javan H, Sajady M, Rakhshandeh H. The possible prophylactic effect of Nigella sativa sed extract in asthmatic patients. Fund Clin Pharmacol 2007; 21:559-66. 77, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17868210/
- Kalus U, Pruss A, Bystron J, Jurecka M, Smekalova A, Lichius JJ, Kiesewetter H. Effect of Nigella sativa (black seed) on subjective feeling in patients with allergic diseases. Phytother Res 2003; 17:1209-14, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14669258/
- Koshak A.,Wei L., Koshak E., Wali S., Alamoudi O. i inni. Natural therapeutic approach of Nigella sativa (Black seed) fixed oil in management of Sinusitis. W: Psysotherapy Research, T. 31. 2017. s. 403–409.
- Deena A.S., Hussain M. i H. Musharraf. Nigella sativa (black seed) is an effective herbal remedy for every disease except death – a Prophetic statement which modern scientists confirm unanimously: A review. W: Advancement in Medicinal Plant Research. T. 4. 2016. s. 27–57.
- Nikakhlagh S1, Rahim F, Aryani FH, Syahpoush A, Brougerdnya MG, Saki N. Herbal treatment of allergic rhinitis: the use of Nigella sativa. Am J Otolaryngol. 2011 Sep-Oct;32(5):402-7. doi: 10.1016/j.amjoto.2010.07.019. Epub 2010, https://tahomaclinic.com/Private/Articles4/Nigella/Nikakhlagh+2011+-+allergic+rhinitis+the+use+of+Nigella+sativa.pdf
- Ulrich Kalus, Axel Pruss, Jaromir Bystron, Moric Jurecka, Alice Smekalova, Johannes Josef Lichius, „Effect of Nigellasativa (Black Seed) on Subjective Feeling in Patients with Allergic Diseases, Institute of Pharmacobiology, Halle, Germany, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ptr.1356
- Dariusz Maciej Pisklak, Łukasz Szeleszczuk, „Examination of stability of linseed oil and Nigella Sativa oil”, Post Fitoter 2018; 19(3): 157-163, http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2019/01/pf_2018_157-163.pdf
- Mahboubi M. Natural therapeutic approach of Nigella sativa (Black seed) fixed oil in management of Sinusitis. W: Integrative Medicine Research, T. 7. 2018. s. 27–32, https://www.researchgate.net/publication/322907276_Natural_therapeutic_approach_of_Nigella_sativa_Black_seed_fixed_oil_in_management_of_Sinusitis
