Nieleczona niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy często nie daje wyraźnych objawów, które mogłyby bezpośrednio kojarzyć się z tą chorobą. Niekiedy pacjenci najpierw trafiają do kardiologa, dermatologa, a nawet psychiatry, zanim udadzą się do endokrynologa. A wykrywanie przyczyn dolegliwości nierzadko trwa wiele miesięcy, a nawet lat – w tym czasie choroba postępuje i zaczyna siać spustoszenie w organizmie, gdyż niedobór hormonów tarczycy wpływa praktycznie na każdą tkankę i każdy narząd w ciele człowieka. Niedoczynność tarczycy niekorzystnie oddziałuje m.in. na układ nerwowy, kostny, oddechowy, płciowy, krążenia czy trawienny.
Niedoczynność tarczycy – objawy
Na początku niedoczynność tarczycy objawia się niejednoznacznie i często trudno jest wykryć chorobę bez wykonania badań laboratoryjnych. Do najczęstszych objawów należą np.: zaparcia, zwiększanie masy ciała bez wzrostu apetytu, nadmierna senność, ciągłe zmęczenie, zaburzenia nastroju (w tym depresja), uczucie zimna, zaburzenia pamięci i koncentracji, męczliwość, bradykardia, spowolnienie myślenia i mowy, osłabienie mięśni, suchość skóry, wypadanie i łamliwość włosów, łamliwość paznokci, obrzęki – zwłaszcza powiek i rysów twarzy, zaburzenia miesiączkowania.
Jeśli niedoczynność jest nieleczona, będzie postępować i z czasem może spowodować groźne powikłania. W skrajnych przypadkach dochodzi np. do śpiączki hipometabolicznej. Aby uniknąć poważnych skutków, należy jak najszybciej wdrożyć leczenie uzupełniające niedobory hormonów. Takie leczenie nie jest uciążliwe – wystarczy codziennie przyjmować tabletkę, ale niestety do końca życia.
Skutki nieleczonej niedoczynności tarczycy
Nieleczona niedoczynność tarczycy może skutkować różnymi powikłaniami – można je pogrupować w zależności od układu narządów:
- Dla układu nerwowego najpoważniejsza jest hipotyreoza, która to prowadzi do poważnych zaburzeń lękowych i depresyjnych.
- Dla układu sercowo-naczyniowego bardzo poważnym skutkiem nieleczonej niedoczynności tarczycy jest zapalenie osierdzia i niewydolność serca, a także niedokrwistość.
- Dodatkowo kobiety są narażone na zaburzenia miesiączkowania – które mogą m.in. prowadzić do niepłodności, a w ciąży na poronienia i porody przedwczesne; z kolei mężczyźni mają obniżone libido i zaburzenia erekcji.
Jeżeli choroba jest nieleczona bardzo długo, może doprowadzić do przełomu hipometabolicznego, który to charakteryzuje się m.in. śpiączką, hipotermią, dyselektrolitemią, hipoglikemią lub hipowentylacją. Śpiączka hipometaboliczna jest ponadto obciążona bardzo wysokim ryzykiem śmiertelności – wynosi on nawet 60%.
Nieleczona niedoczynność tarczycy a ciąża
Szczególnie niebezpieczna może być nieleczona niedoczynność tarczycy w ciąży. W czasie ciąży istotnie wzrasta zapotrzebowanie organizmu na hormony wytwarzane przez tarczycę, dlatego u wielu kobiet dopiero podczas tego stanu choroba ujawnia się po raz pierwszy. W przypadku braku leczenia zaburzenia tarczycy w ciąży, może dojść do wyjątkowo groźnych powikłań dla rozwijającego się płodu, a także spowodować wiele komplikacji położniczych. Najpoważniejsze są poronienia, przedwczesne porody, stan przedrzucawkowy, oddzielanie się łożyska oraz krwotok poporodowy.
Mając na uwadze powyższe, bardzo istotne jest oznaczenie stężenia TSH we krwi przed zajściem w ciążę, a przynajmniej tuż po zajściu, jeżeli wcześniej nie wykonywano takiego badania. W przypadku dodatniego wyniku zaleca się dodatkowo oznaczenie stężenia fT4 i fT3 we krwi, a także przeciwciał anty-TPO i anty-TG (w celu wykluczenia ewentualnej choroby Hashimoto). W przypadku stwierdzenia niedoczynności tarczycy (stężenie TSH jest wysokie), rozpoczyna się leczenie syntetycznym hormonem tarczycy w postaci lewotyroksyny. Prawidłowe stężenie TSH w ciąży powinno wynosić mniej niż 2,5 mlU/l (a optymalnie 1 mlU/l).
Niedoczynność tarczycy – skutki dla płodu
Niestety nieleczona niedoczynność tarczycy w ciąży może spowodować bardzo negatywne skutki dla płodu, ponieważ hormony tarczycy odpowiadają m.in. za prawidłowy rozwój układu nerwowego, regulują procesy metaboliczne, a także rozwój kości. A do 12 tygodnia ciąży płód nie ma do końca wykształconej tarczycy, więc musi korzystać z hormonów matki. Gdy te występują w niedoborze, niestety niedobór występuje także u płodu, co może prowadzić do poważnych powikłań. Ponadto płód do końca ciąży korzysta z hormonów przekazywanych przez matkę, zatem ważne jest kontrolowanie tarczycy przez całą ciążę, aż do rozwiązania.
Jeśli u dziecka – z powodu nieleczonej niedoczynności tarczycy u matki – wystąpi wrodzona niedoczynność tego gruczołu, może dojść do ciężkiego upośledzenia umysłowego lub ruchowego.
Bibliografia
- Renata Karwowska, Niedoczynność tarczycy u dzieci, Pediatr Med Rodz 2017, 13 (4).
- Katarzyna Łącka, Adam Czyżyk, Leczenie niedoczynności tarczycy, Farmacja Współczesna 2008; 1.
