Czym jest kaszel? Kiedy i dlaczego się pojawia?
Kaszel pojawia się na skutek pobudzenia obszarów narządów, które znajdują się w układzie oddechowym. Zwykle przyczyną kaszlu jest infekcja wirusowa, bakteryjna lub grzybicza, ale bywa, że odruch kaszlu występuje bez rozwijającej się infekcji. Powodem są wówczas zanieczyszczenia (np. pyłki, roztocza kurzu domowego) lub ciała obce, których organizm próbuje się pozbyć za pomocą fizjologicznej reakcji obronnej. Może on wynikać ponadto z wielu poważnych chorób - zwłaszcza jeśli jest przewlekły (trwający ponad 8 tygodni) i nasilający się. Rozpoznanie przyczyny kaszlu jest kluczowe dla dalszego postępowania. Diagnostyka zależy od wielu czynników, m.in. czasu trwania czy pory dnia, w którym występuje.
Kaszel w okresie jesienno-zimowym
Bardzo często kaszel rozwija się w okresie jesienno-zimowym, co jest związane najprawdopodobniej z włączeniem ogrzewania w mieszkaniach i domach, co skutkuje wysuszeniem powietrza. Suche powietrze negatywnie wpływa na naszą śluzówkę - wysusza ją i podrażnia, powodując kaszel. W efekcie tego również słabiej chroni nas przed patogenami chorobotwórczymi.
Kaszel suchy i mokry - czym się różnią?
Kaszel suchy oznacza początek rozwijającej się infekcji. Może również wskazywać na alergię lub astmę. Taki kaszel wymaga stosowania leków przeciwkaszlowych lub przeciwalergicznych (w zależności od podłoża). Kaszel mokry z kolei niemal zawsze świadczy o infekcji i wymaga podawania leków o działaniu wykrztuśnym. To nie jedyne różnice między kaszlem suchym i mokrym. Poniżej przedstawiamy skrótowo, jak rozpoznać oba rodzaje kaszlu.
Jak rozpoznać kaszel mokry?
- Kaszel mokry ma nieco bardziej “bulgoczący” dźwięk niż suchy, jest głębszy w brzmieniu.
- Charakteryzuje się obecnością wydzieliny podczas odkrztuszania.
- Wydzielina jest gęsta i lepka o kolorze od białawego do żółto-zielonego. Ropna wydzielina świadczy o infekcji.
Jak rozpoznać kaszel suchy?
- Kaszel suchy powoduje uczucie drażnienia w tchawicy - na kształt łaskotania głęboko w gardle.
- Może być duszący (ataki kaszlu) lub powodować ustawiczne pokasływanie.
- Brzmi jak poszczekiwanie psa.
- Jest męczący i nie powoduje odkrztuszania wydzieliny.
- Często rozwija się na początku infekcji, ale bywa, że jest objawem alergii lub astmy (takie podejrzenie występuje, jeśli kaszel pojawia się przede wszystkim w nocy).
- Przyczyną kaszlu suchego nie musi być infekcja, ani choroba związana z układem oddechowym. Kaszel jest objawem wielu dolegliwości, np. niewydolności serca. Może również być wynikiem reakcji na niektóre leki (np. na nadciśnienie).
Jak sobie radzić z uciążliwym kaszlem?
Leczenie kaszlu suchego różni się od leczenia kaszlu mokrego - schemat postępowania jest całkowicie inny. Zalecane są metody farmakologiczne - oczywiście po konsultacji z lekarzem - oraz wspomaganie leczenia domowymi, bezpiecznymi sposobami.
Środki dostępne w aptekach
Do leczenia kaszlu suchego, który jest nieproduktywny (nie powoduje odkrztuszania wydzieliny) stosuje się przede wszystkim leki przeciwkaszlowe. Mają one za zadanie hamować odruch kaszlu i zapobiegać dalszemu podrażnianiu śluzówki. W przypadku kaszlu mokrego natomiast, stosuje się środki przeciwzapalne, zmniejszające produkcję śluzu oraz rozrzedzające wydzielinę, co ma ułatwić wykrztuszanie. Korzystny wpływ mają także leki mukokinetyczne, które zmniejszają lepkość wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych, co ułatwia jej transport do jamy ustnej. Co istotne, leki pobudzające wykrztuszanie nie powinny być stosowane później niż 4 godziny przed snem.
Zarówno w leczeniu kaszlu suchego, jak i mokrego, stosuje się syropy oraz tabletki czy pastylki do ssania. Szeroki wybór takich preparatów znajduje się np. na stronie: https://www.apo-discounter.pl, gdzie dostępne są środki dla dzieci, dorosłych oraz osób starszych. W ofercie widnieją nie tylko syropy czy tabletki, ale i herbatki na kaszel, cukierki i lizaki lecznicze, soki. Wiele z nich może dać ulgę podczas uporczywego kaszlu suchego i mokrego.
Domowe sposoby na kaszel
W leczeniu domowym kaszlu mokrego skutecznym sposobem będzie syrop z cebuli, który ma działanie przeciwbakteryjne i stymulujące odkrztuszanie. Pomocna może także okazać się herbata z imbirem i cytryną. Wskazane są również inhalacje z soli fizjologicznej, które powodują rozszerzanie dróg oddechowych i upłynnianie wydzieliny. Jeśli nie posiadamy nebulizatora do wykonania inhalacji, możemy zastosować spray hipertoniczny do nosa, który będzie miał podobne (ale słabsze) działanie. Niektórzy stosują także oklepywanie pleców i rozgrzewające maści. Warto przy okazji zamówienia leków z apteki, dokupić jeszcze tego typu preparaty wspomagające leczenie kaszlu.
Innym domowym sposobem na mokry kaszel jest spożywanie ciepłych napojów. Dobrze jest postawić na napary ziołowe - np. z kwiatów czarnego bzu. Pomocna będzie również aromaterapia z olejkiem eukaliptusowym lub sosnowym.
W przypadku kaszlu suchego warto regularnie nawilżać błony śluzowe - spowoduje to zmniejszenie nasilenia uporczywego kaszlu i uczucia łaskotania w gardle. Można to zrobić poprzez nawilżanie powietrza w mieszkaniu, picie dużych ilości wody czy stosowanie domowych syropów na kaszel. Polecany jest np. syrop z cebuli z cytryną i cukrem (lub miodem), herbata z imbirem i tymiankiem, ssanie miodu na łyżeczce (lub dodanie go napoju o temperaturze poniżej 40 st. Celsjusza - aby miód nie utracił swoich właściwości). Nawilżająco na błonę śluzową dróg oddechowych wpłynie także kisiel z siemienia lnianego.
Środki ostrożności
Stosując preparaty na kaszel dostępne bez recepty lub domowe sposoby, należy zapoznać się z przeciwwskazaniami, a najlepiej skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Np. miód nie powinien być podawany dzieciom poniżej 1. roku życia, a wiele ziół wchodzi w interakcje z lekami i może być niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Do stosowania wszelkich preparatów czy domowych receptur warto zatem podchodzić z rozwagą i mieć na względzie możliwe działania niepożądane.
Redakcja zewnętrzna
