Diafragma – czy jest skuteczna jako antykoncepcja? Jak działa?

Diafragma – co to jest?

Diafragma jest środkiem antykoncepcji zaliczanym do kategorii antykoncepcji mechanicznej dla kobiet. Ma kształt kapturka, który umieszcza się głęboko w pochwie przed odbyciem stosunku. Jej działanie opiera się na ochronie szyjki macicy, a także na blokowaniu dostępu do komórki jajowej (plemnikom). Ponieważ jest to metoda mechaniczna, jej skuteczność jest zależna od umiejętności zakładania kapturka dopochwowego.

Diafragmę można spotkać pod różnymi nazwami, np. pod wspomnianym kapturkiem dopochwowym (jednak uwaga – nie należy go mylić z kapturkiem naszyjkowym, ponieważ ma on inny mechanizm działania) lub jako „błona dopochwowa”.

Diafragmę poleca się zwykle wtedy, gdy nie są możliwe inne metody antykoncepcji, zwłaszcza antykoncepcja hormonalna, która jest najskuteczniejszą metodą ochrony przed zajściem w ciążę.

Czy diafragmę można używać kilka razy?

Diafragmę zakładamy nie wcześniej niż na 6 godzin przed stosunkiem. Ponadto nie wolno jej ściągać dopóki nie minie od stosunku kolejne 6 godzin. Jedną diafragmę można używać wiele razy, więc można odbyć stosunek kilka razy bez konieczności jej zmiany za każdym razem na nową – wystarczy odpowiednio dbać o jej higienę. Skuteczność antykoncepcyjna jest stosunkowo wysoka, ale jak już wspomnieliśmy, wszystko zależy od umiejętności jej zastosowania.

Diafragma – budowa i rozmiar

Diafragma jest membraną wykonaną z silikonu (najczęściej). Membrana jest bardzo cienka i pary stosujące diafragmę w ogóle nie odczuwają jej podczas stosunku. Brzeg jest usztywniony elastycznym pierścieniem, dzięki czemu całość jest stabilna i łatwo można diafragmę wprowadzić do pochwy. Dodatkowo w obrębie kaptura znajduje się specjalne wgłębienie, które ma ułatwić wyciąganie diafragmy z pochwy.

Istotne jest, aby wybierając diafragmę, zdecydować się na odpowiedni rozmiar – ten należy dobrać wraz z ginekologiem. Pamiętaj, że tylko dobrze założona i dobrze dobrana do Twojej pochwy diafragma może być skuteczna. Oczywiście jak już wspomnieliśmy, nie ma 100% pewności, że całość szyjki macicy zostanie pokryta, mimo właściwego rozmiaru, dlatego zaleca się, aby dodatkowo przed każdym stosunkiem stosować środki plemnikobójcze (aplikujemy je na zagłębienie błony lub na powierzchnię znajdującą się na zewnątrz). Środki plemnikobójcze zakwaszają środowisko pochwy, przez co stwarzają plemnikom niekorzystne warunki do przeżycia.

Diafragma – czy jest skuteczna?

Prawidłowo dobrana i założona diafragma ma wysoką skuteczność działania, niestety jej wadą jest fakt, że nie chroni nas przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, w tym przed HIV. Aby jednak spełniła swoją podstawową rolę – a więc ochronę przed zajściem w ciążę – należy ją dobrze zaaplikować, umieszczając głęboko w pochwie, po uprzednim zaaplikowaniu także środka plemnikobójczego. Po stosunku diafragmy nie ściągamy przez minimum 6 godzin, jednak należy ją usunąć maksymalnie do 24 godzin od momentu założenia. Ponieważ diafragma jest wielorazowa, nie trzeba jej ściągać za każdym razem, jeśli odstępy między kolejnymi zbliżeniami są krótkie – istotne natomiast jest każdorazowe zaaplikowanie środka plemnikobójczego.

Szacuje się, że jedną diafragmę można używać maksymalnie przez okres 2 lat, ale warunkiem jest utrzymanie takiej samej wielkości pochwy. A warto wiedzieć, że na rozmiar pochwy ma wpływ np. zmiana masy ciała oraz przebyty poród. Jeżeli któryś z tych czynników występuje, należy ponownie dobrać właściwy rozmiar diafragmy.

Diafragma – czy są przeciwwskazania do jej stosowania?

Niestety istnieje kilka przeciwwskazań. Najważniejszym jest uczulenie na silikon, który jest budulcem diafragmy – wówczas może dojść do miejscowego stanu alergicznego prowadzącego do bólu, obrzęku warg sromowych, obrzęku pochwy, a nawet bólu podbrzusza. W przypadku uczulenia może dojść także do reakcji ogólnoustrojowej, która jest bezpośrednim zagrożeniem dla zdrowia lub życia (może dojść do zaburzenia tętna i ciśnienia, a także do omdlenia lub osłabienia, a przy silnej reakcji na lateks skutkiem może być nawet zgon).

Poza powyższymi przeciwwskazaniami, diafragmy nie poleca się kobietom, które mają tendencję do zakażeń dróg rodnych, ponieważ środek ten niestety może podrażniać ściany pochwy i szyjki macicy, przez co potencjalnie zwiększa jeszcze bardziej podatność na infekcje. Dodatkowo diafragmy nie powinny stosować kobiety, które mają anatomiczne zaburzenia budowy narządów płciowych.

Dodatkowo wśród przeciwwskazań można wymienić okres do 6 tygodni po porodzie oraz znaczne obniżenie macicy i pochwy.

Jak prawidłowo założyć diafragmę? Instrukcja

1. Ujmujemy diafragmę za wypustki do umieszczania.
2. Smarujemy diafragmy (jej krawędzi) żelem antykoncepcyjnym na bazie wody.
3. Diafragmę chwytamy jedną ręką, kładąc przy tym kciuk oraz palec wskazujący w miejscu wypustek do umieszczania (znajdują się one na krawędzi). Na produkcie powinna znajdować się strzałka – powinna być ona skierowana do ciała.
4. Drugą ręką rozchylamy wargi sromowe i wprowadzamy diafragmę wzdłuż tylnej ściany pochwy (ważne, aby zrobić to jak najgłębiej do wewnątrz, jak aplikacja tamponu).
5. Prawidłowe ułożenie występuje wtedy, gdy szyjkę macicy całkowicie pokrywa membrana, a diafragma znajduje się pomiędzy tylnym sklepieniem pochwy, a niszą znajdującą się przy kości łonowej.
6. Ułożenie kontrolujemy palcem sprawdzając, czy szyjka na pewno jest przykryta membraną (musi być przykryta całkowicie!). Jeżeli nie wyczuwamy szyjki macicy przez membranę, ani nie czujemy samej diafragmy, należy ją wyjąć i założyć ponownie.

Jak ściągnąć i wyczyścić diafragmę?

Diafragmę ściągamy najwcześniej po 6 godzinach od stosunku. W tym celu wkładamy do pochwy palec i wyczuwając wgłębienie do usuwania, wyciągamy diafragmę.

Czyszczenie diafragmy jest proste. Wystarczy umyć ją pod bieżącą wodą z mydłem i pozostawić na wolnym powietrzu do wyschnięcia. Gdy tak się stanie, produkt wkładamy do specjalnego, czystego pojemnika. Po pierwszym użyciu prawidłowo pielęgnowaną diafragmę można stosować nawet 2 lata (o ile nie wystąpiły zmiany w budowie pochwy).

Diafragma czy kapturek naszyjkowy?

Bezpośrednim konkurentem diafragmy jest kapturek naszyjkowy, jednak uważa się, że diafragma jest jednak skuteczniejsza, co wiąże się m.in. ze stosowaniem środków plemnikobójczych. Według wskaźnika Pearla (wskaźnik ten określa skuteczność wybranej metody antykoncepcyjnej) diafragma ma skuteczność na poziomie 4-16, co oznacza, że na 1000 kobiet, które używają takiej antykoncepcji, zaledwie 4 do 16 zajdzie w ciążę. Można więc uznać, że jest to metoda antykoncepcji o stosunkowo niskim ryzyku zajścia w ciążę. Z kolei skuteczność kapturka na szyjkowego w skali Pearla wynosi 4-20 – a więc jest nieco niższa, ponieważ w grupie 1000 kobiet, od 4 do 20 z nich zajdzie w ciążę.

Zarówno kapturek naszyjkowy, jak i diafragma, to niehormonalne metody antykoncepcji, więc są one polecane osobom, które nie mogą lub nie chcą ingerować w gospodarkę hormonalną. Kapturek naszyjkowy – podobnie jak diafragma – zbudowany jest z silikonu i przypomina naparstek. Jak sama nazwa wskazuje, kapturek ten zakłada się na szyjkę macicy. Może on być stosowany wielokrotnie, więc pod tym względem również jest podobny do diafragmy, niestety w Polsce jest to środek o małej dostępności – i nie jest też tani, ponieważ jego cena wynosi średnio 300 zł. W diafragmy – w przeciwieństwie do kapturków naszyjkowych – są tanie i ich ceny zaczynają się już od kilkunastu złotych.

Pod względem stosowania, kapturki naszyjkowe są lepszym rozwiązaniem dla kobiet o słabych mięśniach pochwy, cierpiących na przewlekłe zapalenie pęcherza moczowego lub posiadających złe ukształtowanie tylnego brzegu spojenia łonowego.

Wady i zalety diafragmy i kapturka naszyjkowego

Obie metody mają swoje wady i zalety – są bardzo podobne, ponieważ mechanizm działania również jest podobny.

Zalety:

• zarówno diafragma, jak i kapturek naszyjkowy to metoda antykoncepcji nieingerująca w gospodarkę hormonalną oraz cykl miesięczny,
• ich stosowanie nie zaburza atmosfery towarzyszącej zbliżeniu (założenie kapturka lub diafragmy może odbyć się nawet na 6 godzin przed stosunkiem),
• stosując te metody antykoncepcji, można zmniejszać ryzyko wystąpienia niektórych chorób, takich jak neoplazja szyjki macicy czy zapalenia narządów miednicy mniejszej,
• zarówno kapturki, jak i diafragmy, nie mają negatywnego wpływu na zdrowie, o ile nie występuje uczulenie na materiał, z którego są wykonane,
• mają wysoką skuteczność, jak na antykoncepcję mechaniczną,
• diafragmy mają niską cenę (dodatkowo są wielokrotnego użytku).

Wady:

• to niestety trudno dostępne w Polsce środki antykoncepcyjne i zwykle trzeba je zamawiać z zagranicy,
• są trudne w zakładaniu – konieczne jest wyćwiczenie ich nakładania,
• należy pamiętać, aby je założyć i zdjąć w odpowiednim czasie,
• obie metody mogą nieznacznie podrażnić szyjkę macicy,
• istnieje ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej na materiał, z którego jest wykonany kapturek lub diafragma,
• obie metody mają niższą skuteczność antykoncepcyjną od środków hormonalnych,
• może pojawić się dyskomfort u partnera podczas stosunku, z powodu wyczuwania ciała obcego,
• w przypadku wrażliwego środowiska pochwy, mogą nasilać się stany zapalne i podrażnienia – wówczas należy zrezygnować z tej metody antykoncepcji.