Diagnoza: autyzm u dziecka
Diagnoza autyzmu często jest szokiem dla rodziców. Wówczas starają się oni dowiedzieć wszystkiego na temat tego zaburzenia rozwoju, a także możliwych konsekwencji. Skupiają się raczej na sferze emocjonalnej, a tymczasem autyzmowi nierzadko towarzyszą dodatkowe, zupełnie niepowiązane pozornie z nim problemy zdrowotne wynikające ze złego funkcjonowania niektórych narządów lub nawet całych układów.
Jak diagnozuje się autyzm?
Rozpoznawane autyzmu wcale nie należy do prostych zadań. Zarówno autyzm, jak i wiele różnych zaburzeń zdrowotnych charakterystycznych dla wieku dziecięcego, może dawać bardzo podobne objawy. Lekarz zwykle zmuszony jest różnicować objawy – wykluczać inne możliwe przyczyny, aby postawić trafną diagnozę.
W ramach diagnozy różnicowej zaburzeń ze spektrum autyzmu, brane są pod uwagę m.in. takie objawy, jak:
- zaburzenia więzi,
- zaburzenia lękowe,
- zaburzenia metaboliczne,
- zaburzenia stresowe pourazowe (PTSD),
- zaburzenia psychotyczne,
- zaburzenia słuchu,
- niepełnosprawność intelektualną,
- mutyzm wybiórczy,
- infekcje wirusowe, które mogą wpływać na prawidłową pracę ośrodkowego układu nerwowego.
U danego dziecka można stwierdzić zarówno jeden, jak i wiele objawów, które wypisaliśmy powyżej. Co ważne, ciężko jest określić, jaka jest przyczyna autyzmu.
Ryzyko wielu innych problemów w przyszłości...
Jeżeli lekarz wykluczy inne przyczyny objawów charakterystycznych dla autyzmu, a więc postawi on jednoznaczną diagnozę, że mówimy rzeczywiście o zaburzeniach ze spektrum autyzmu, musimy wiedzieć, że wiąże się z tym duże ryzyko wystąpienia w przyszłości różnych innych zaburzeń oraz chorób towarzyszących. W dużej mierze jest to warunkowane czynnikami genetycznymi odpowiadającymi za autyzm oraz ze stopniowego gromadzenia się problemów wtórnych do autyzmu, które wiążą się z utrudnionym funkcjonowaniem na co dzień.
Choroby i problemy najczęściej współistniejące z autyzmem
Osoby cierpiące na autyzm często miewają liczne problemy z innych zakresów. Nierzadko w parze z autyzmem idą takie problemy, jak niepełnosprawność umysłowa (nawet u 80-90% osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu), zaburzenia snu (40-80% osób – problemy z zasypianie, pobudki nocne), ADHD (30% dzieci), depresja (nawet 40% dzieci), choroba afektywna dwubiegunowa (3% dzieci), zaburzenia lękowe (30-50% dzieci), padaczka (20-30% dzieci), tiki nerwowe (20% dzieci).
Poza charakterystycznymi dla autyzmu problemami eksperci wymieniają także inne zaburzenia – m.in. w obszarze komunikacji społecznej, w postaci ograniczonych zainteresowań czy też niebezpiecznych zachowań (agresywność, samookaleczenia, impulsywność). Z tego powodu w momencie diagnozy autyzmu, warto – poza standardową terapią psychologiczną, pedagogiczną, logopedyczną czy fizjoterapeutyczną – sięgnąć po poradę do psychiatry, gdyż często stosuje się także leki przeciwdepresyjne czy przeciwpsychotyczne. To ważne, ponieważ autyści – jak wynika z danych epidemiologicznych – są bardziej narażeni na śmierć z powodu samobójstwa.
Autyzm a trawienie – czy ma to związek?
Ciekawym jest fakt, że u dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu aż 8 razy częściej pojawiają się zaburzenia ze strony układu trawiennego. Chodzi m.in. o zaparcia, refluks, zapalenia jelit czy przewlekłe bóle brzucha. Ponadto u 7 na 10 dzieci z autyzmem diagnozuje się także zaburzenia odżywiania, np. awersję do niektórych pokarmów, objadanie się czy też jedzenie produktów, których normalnie nie powinno się spożywać (to zaburzenie łaknienia o nazwie „pica”). Wśród dzieci autystycznych częściej pojawia się także nadwrażliwość na gluten – jednak w tym miejscu potrzeba większej ilości badań, aby postawić jasne stanowisko i wydać konkretne zalecenia. Na forach internetowych możemy jednak przeczytać wiele historii mówiących o tym, że dieta bezglutenowa lub bez kazeiny pomogła osobom z autyzmem – np. poprawiła jakość snu u autystycznych dzieci. Lepiej jednak póki co nie stosować samowolnie diet eliminacyjnych, gdyż takie działanie może stwarzać ryzyko niedoborów pokarmowych – gluten jest bowiem ważnym składnikiem w diecie człowieka, podobnie jak mleko. Zanim wprowadzimy dziecku dietę bezglutenową lub bezmleczną, skonsultujmy decyzję z lekarzem, a najlepiej dodatkowo z wykwalifikowanym dietetykiem klinicznym.
Autyzm może być problemem całej rodziny
Lekarze podkreślają, że często liczne problemy charakterystyczne dla zaburzeń ze spektrum autyzmu, odbijają się nie tylko na osobach, które bezpośrednio dotyka to zaburzenie, ale również ich rodzeństwo czy rodziców. Psychiatrzy podkreślają, aby na terapię uczęszczały więc nie tylko osoby z ASD, ale również ich bliscy i opiekunowie.
Bibliografia:
- Emma Jordan, Autism and gluten and casein-free diets, Nationa Autistic Society 2018.
- Autism and Health: A Special Report by Autism Speaks, Advances in understanding and treating the physical and mental health conditions that frequently accompany autism, Autism Speaks 2018.
- P.Gałecki, A.Szulc, „Psychiatria”, wyd. Edra Urban & Partner, Wrocław, 2018.
- Lena Cichoń , Małgorzata Janas-Kozik, Zaburzenie ze spektrum autyzmu, Forum Pediatrii, nr 14 (2017).
- Bolte E. R. (1998). Autism and Clostridium tetani. Journal of Medical Hypotheses and Ideas, 51 (2), 133-144.
- Wasilewska J., Jarocka-Cyrta E., Kaczmarski M. (2009). Patogeneza zaburzeń przewodu pokarmowego u dzieci z autyzmem. Polski Merkuriusz Lekarski, 27(157), 40-43.
- Newschaffer C., Fallin D., Lee N. (2002). Heritable and nonheritable risk factors for autism spectrum disorders. Epidemiologic Reviews, 24, 137-153.
