Trądzik młodzieńczy – częsta choroba skóry
Trądzik młodzieńczy to częsta dolegliwość u młodzieży w okresie dojrzewania. Drobne problemy skórne dotykają większości młodych osób, ale w niektórych przypadkach przebieg trądziku może być bardzo ciężki.
Szczyt zachorowań na trądzik przypada między 14. a 17. rokiem życia u dziewcząt oraz między 16. a 19. rokiem życia u chłopców. U około 15% chorych opisywana dolegliwość ma ciężki przebieg. Oznacza to, że u tych osób występują na skórze ciężkie zmiany zapalne w postaci między innymi guzków i torbieli. Zmiany te bardzo często – szczególnie nieleczone – pozostawiają po sobie ślady takie jak przebarwienia i blizny.
W żadnej sytuacji, nawet w przypadku niewielkiego czy umiarkowanego stopnia nasilenia, nie powinno się lekceważyć opisywanego schorzenia. Wygląd – zwłaszcza w okresie dojrzewania – stanowi bardzo ważny element samooceny młodego człowieka.
Rodzice mogą nie widzieć wielkiego problemu w kilku drobnych zmianach skórnych na czole. Jednak dla ich pociechy to właśnie czoło – usiane brzydkimi krostami – może być prawdziwą tragedią, tym większą, że właśnie zbliża się szkolna dyskoteka. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku niewinnego pryszcza na nosie. W oczach młodej osoby – wielkiego pryszcza – bezczelnie wyskakującego na czubku nosa na kilka godzin przed pierwszą randką.
Zobacz także: Rodzaje trądziku u dzieci
Trądzik młodzieńczy i jego przyczyny
Trądzik jest przewlekłą chorobą skóry, a jego występowanie związane jest z hormonami. Są nimi androgeny.
Trądzik młodzieńczy spowodowany jest przede wszystkim przez:
-
nadmierną produkcję łoju;
-
zaburzenia rogowacenia;
-
namnażanie się bakterii Propionibacterium ances;
-
stan zapalny.
W okresie dojrzewania naturalnie dochodzi do zwiększonej produkcji łoju przez skórę. Powstawanie trądziku w tym czasie nie musi więc wiązać się z żadnymi zaburzeniami hormonalnymi.
Warto dodać też, że trądzik nie jest chorobą zakaźną.
Trądzik młodzieńczy – objawy
Trądzik młodzieńczy można podzielić – ze względu na rodzaj występujących w nim zmian – na trzy podstawowe kategorie:
-
zaskórnikowy – pojawiają się w nim tak zwane zmiany niezapalne – zaskórniki zamknięte i otwarte (zakończone czarnym czopem);
-
grudkowo-krostkowy – tutaj na skórze występują już zmiany zapalne, a na szczycie wykwitu pojawia się żółta zawartość; ten rodzaj trądziku występuje najczęściej, jednak z różnym stopniem nasilenia objawów;
-
ropowiczy – mówimy o nich wówczas, kiedy powstają większe niż 5 mm zmiany zapalne, czyli guzki; mogą się one ze sobą łączyć, a ich zawartość – łój czy złuszczający się naskórek – wydobywać się na zewnątrz.
Zmiany chorobowe występują najczęściej na twarzy, a w dalszej kolejności na plecach i klatce piersiowej.
Objawy chorobowe utrzymują się zazwyczaj kilka lat.
Na nasilenie choroby mogą wpływać następujące czynniki:
-
hormony (trądzik nasila się u większości dziewcząt w okresie przed miesiączką);
-
stres;
-
niektóre leki i kosmetyki;
-
dieta.
Trądzik młodzieńczy i jego leczenie
Trądzik młodzieńczy jest chorobą, której rozwój, przebieg i ewentualne skutki, trudno jest przewidzieć. Widocznymi konsekwencjami tej dolegliwości mogą być nieestetyczne przebarwienia i blizny. Nie stwierdzono dotąd, u kogo mogą one wyraźnie wystąpić. Z tego powodu ważne, aby nie lekceważyć problemu trądziku i szukać pomocy lekarskiej. Tylko specjalista będzie w stanie dobrać odpowiednie leczenie i zapobiec ewentualnym przykrym skutkom choroby.
Nie można zapominać, że zmiany chorobowe na twarzy wpływają na gorsze samopoczucie dorastającego młodego człowieka. Może on wówczas odczuwać lęk, smutek i mieć obniżony nastrój. Lekceważenie skutków choroby może z kolei prowadzić do większych problemów natury psychicznej.
Badania naukowe pokazują, że trądzik młodzieńczy ma istotny wpływ na jakość życia młodych osób, ich relacje społeczne i poczucie własnej wartości. W związku z tym w czasie leczenia widocznych objawów trądziku należy pamiętać również o wspomnianym aspekcie psychicznym i emocjonalnym tej choroby. Pominięcie tej kwestii w procesie leczenie może negatywnie wpłynąć na całe życie młodego człowieka.
Leczenie trądziku młodzieńczego zależy od rodzaju zmian skórnych oraz stopnia ich nasilenia. Znaczenie ma również wiek pacjenta, ponieważ niektóre środki – stosowane w cięższych przypadkach choroby – mogą być bezpiecznie podawane tylko u starszych pacjentów.
Łagodną postać trądziku leczy się zazwyczaj miejscowo. Natomiast w przypadku dolegliwości umiarkowanych i ciężkich konieczne bywa włączenie również leczenia ogólnego.
Dla łagodnych zmian trądzikowych, takich jak przede wszystkim zaskórniki, w leczeniu miejscowym stosuje się nadtlenek benzoilu. Jest on dostępny bez recepty i stanowi składnik wielu kremów czy żeli. Innym środkiem w tego typu odmianie trądziku jest kwas azelainowy.
Grudki leczy się zazwyczaj retinoidami takimi jak adapalen czy tretynoina. W przypadku krost stosuje się głównie antybiotyki w tym przede wszystkim popularną w leczeniu trądziku erytromycynę.
Leczenie ogólne okazuje się konieczne w sytuacji nasilonych objawów chorobowych. Stosuje się wówczas doustne antybiotyki. Ich wybór jest szeroki. Najczęściej podaje się tetracykliny, makrolity (w tym erytromycynę) oraz klindamycynę.
Należy wspomnieć jeszcze, że często w terapii stosuje się połączenie dwóch aktywnych składników. Daje to lepsze efekty lecznicze, zwłaszcza na początku.
Trądzik młodzieńczy a pielęgnacja skóry
Właściwe dbanie o wrażliwą skórę w okresie dojrzewania może być w wielu przypadkach jedyną konieczną terapią. Dotyczy to przede wszystkim lekkiego stopnia nasilenia choroby. W przypadku zaś umiarkowanych i ciężkich zmian właściwa pielęgnacja skóry będzie doskonałym uzupełnieniem zastosowanego leczenia.
W związku z tym przy trądziku młodzieńczym warto pamiętać przede wszystkim o:
-
utrzymaniu czystości – do mycia skóry trądzikowej należy używać preparatów przeznaczonych specjalnie do niej, są one delikatne i nie powodują dodatkowych, niepotrzebnych podrażnień; powinno się unikać środków zawierających alkohol;
-
nawilżaniu – skóra trądzikowa – chociaż zazwyczaj tłusta – potrzebuje odpowiedniego nawilżenia;
-
działaniu przeciwłojotokowym i przeciwzaskórnikowym – działania te są podstawowymi przy pielęgnacji i leczeniu skóry trądzikowej;
-
preparatach matujących – nie wpływają bezpośrednio na poprawę stanu skóry, jednak dzięki nim można uzyskać polepszenie jej wyglądu; preparaty takie powinny być używane do makijażu, którego stosowanie przy cerze trądzikowej nie jest zabronione; należy jednak dobierać odpowiednie i bezpieczne dla niej kosmetyki.
Przeczytaj także: Oczyszczanie twarzy - sposoby, kosmetyki, zabiegi
Bibliografia
-
J. Szepietowski, M. Kapińska-Mrowiecka, A. Kaszuba, A. Langer, W. Placek, H. Wolska, Ł. Matusiak; Trądzik zwyczajny: patogeneza i leczenie. Konsensus Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego’ Przegląd Dermatologiczny 2012/6; https://www.termedia.pl/Tradzik-zwyczajny-patogeneza-i-leczenie-Konsensus-Polskiego-Towarzystwa-Dermatologicznego,56,20040,1,0.html
-
H. Wolska; Trądzik młodzieńczy; Medycyna Praktyczna, 17.09.2012; https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/skora/73673,tradzik-mlodzienczy
-
M. Eyüboglu, I. Kalay, D. Eyüboglu; Evaluation of Adolescents Diagnosed with Acne Vulgaris for Quality of Life and Psychosocial Challenges; Indian J Dermatol. 2018 Mar-Apr; 63(2): 131–135; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5903042/
-
N. Skroza, E. Tolino, A. Mambrin, S. Zuber, V. Balduzzi, A. Marchesiello, N. Bernardini, I. Proietti, C. Potenza; Adult Acne Versus Adolescent Acne; J Clin Aesthet Dermatol. 2018 Jan; 11(1): 21–25; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5788264/
-
M. Ražnatović Đurović, J. Janković, M. Đurović, J. Spirić, S. Janković; Adolescents’ beliefs and perceptions of acne vulgaris: A cross-sectional study in Montenegrin schoolchildren; PLoS One. 2021; 16(6); https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8208562/
-
M. Layton, J. Ravenscroft; Adolescent acne vulgaris: current and emerging treatments; Lancet Child Adolesc Health. 2023 Feb;7(2):136-144; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36525984/