Osteopatia – jakie techniki wykorzystuje się w terapii?

Osteopatia to niekonwencjonalna metoda diagnozowania oraz leczenia różnego rodzaju dysfunkcji w układzie ruchu poprzez różnego rodzaju techniki manualne. Każda z technik nieco inaczej oddziałuje na organizm i daje inne efekty. Jakie konkretnie metody terapii wykorzystuje się w osteopatii i na czym polegają?

Co to jest osteopatia?

Twórcą metody jest lekarz Andrew Taylor Still. Osteopatia to niekonwencjonalna metoda rozpoznawania, a także leczenia wielu zaburzeń układu ruchu, przy wykorzystaniu metod manualnych, zaczerpniętych z założeń medycyny ogólnej, praktyk ludowych i filozofii. Terapia ma na celu doprowadzenie do przywrócenia równowagi homeostatycznej organizmu, a także równowagi funkcjonalnej. Osteopatia bazuje na założeniu, że najważniejsza dla naszego zdrowia jest harmonia ciała i duszy, która umożliwia rozwijanie zdolności samoregulacji oraz samouzdrowienia.

Osteopatia łączy kilka koncepcji, które decydują o jej skuteczności. Przede wszystkim bazą osteopatii jest wierzenie, że organizm jest jednością, która łączy ciało fizyczne z ciałem psychoemocjonalnym, a harmonia obu składowych stanowi definicję dobrego zdrowia i wpływa na funkcjonowanie organizmu. Po drugie, organizm człowieka cechuje się zdolnością do samoleczenia oraz samoregeneracji, o ile występuje w nim harmonia (1).

Jakie techniki terapii wykorzystuje osteopatia?

Ze względu na różnorodność wskazań do terapii osteopatycznej, wyróżnia się także wiele technik stosowanych w tym rodzaju leczenia (2). Techniki te często się przenikają lub uzupełniają. I tak kolejno wykorzystuje się techniki bezpośrednie, które wpływają bezpośrednio na zaburzenie chorobowe, jak i pośrednie – które pośrednio oddziałują na dysfunkcję chorobową.

Techniki bezpośrednie stosowane w osteopatii

Techniki bezpośrednie wpływające wprost na schorzenie, obejmują m.in. terapię manipulacyjną, mobilizacyjną, GOT, ROA czy technikę energii mięśniowej. Na czym polegają?

Technika manipulacyjna – polega na manipulacji stawowej, która ma na celu obniżenie ciśnienia w jamie stawowej (kawitację). Dokonuje się tego, przykładając odpowiednią siłę oraz dźwignię do nieprawidłowo ustawionego bądź zablokowanego stawu, po czym wykonuje się odpowiedni ruch (o określonej prędkości). Taka osteopatia wpływa m.in. na odpowiednie ustawienie kości. Często podczas tego typu terapii na zakończenie słyszalny jest odgłos chrupnięcia podczas pchnięcia, po którym od razu odczuwamy ulgę w bólu.
Technika mobilizacyjna – technika ta polega na mobilizacji stawów, ale jest ona metodą pasywną – nie zmienia się kąt ułożenia kości w stawie. Technika ta poprawia natomiast ruchomość, a także wprowadzenie torebki i więzadeł w elongację. Celem jest także wydłużenie tych elementów w wyniku wielokrotnie powtarzanych ruchów w postaci ślizgu bądź trakcji. Jest to łagodniejsza w odczuciach pacjenta metoda od techniki manipulacyjnej.
Technika GOT (General Ostepathic Treatment) – to pasywna mobilizacja pewnych miejsc na ciele pacjenta, która ma poprawić przepływ krwi, limfy, usprawnić równowagę neurologiczną, a także wpłynąć korzystnie na napięcie mięśni, ruchomość czy fizjologię komórkową. GOT działa w oparciu o fakt, że organizm to harmonijna struktura, dlatego można na niego oddziaływać poprzez wiele płaszczyzn czy układów.
Technika ROA (Rule of the Artery) – polega na wykorzystaniu twierdzenia, że wszelkie problemy mają źródło w zaburzeniach dostarczania tlenu i składników odżywczych przez naczynia krwionośne, bądź organizm je nieprawidłowo metabolizuje. Zaburzenia krążenia powodują, według tej koncepcji, rozpad lub zły transport ładunku energii. Osteopata likwiduje zmiany w mechanice transportu krwi, wykorzystując prawa biofizyki i interferencji, przez co wpływa pozytywnie na funkcjonowanie komórek, narządów i układów.
Technika energii mięśniowej – technika angażuje pacjenta. Polega na pobudzaniu mięśni pacjenta w kierunku bariery zakresu ruchu, która jest zwiększana przez terapeutę. Powoduje to zmniejszenie napięcia w danym stawie oraz dolegliwości bólowych. Dotyczy także terapii dolegliwości bólowych w kręgosłupie.

Techniki pośrednie stosowane w osteopatii

Wyróżnia się także techniki, które pośrednio mają wpływać na poprawę zdrowia pacjenta. Zalicza się do nich m.in. techniki funkcjonalne, mięśniowo-powięziowe, Sutherlanda, punktów Jonesa czy techniki napięcia i przeciw napięcia. Nie oddziałują one bezpośrednio na daną dolegliwość, ale poprzez manualne poprowadzenie tkanki w kierunku ułatwionego ruchu, mają wyrównanie napięcia mięśniowo-powięziowego, zmniejszyć dolegliwości bólowe oraz wpłynąć korzystnie na zakres ruchu.

Technika czaszkowo-krzyżowa

To popularny rodzaj osteopatii (osteopatia czaszkowo-krzyżowa, inaczej craniosacralna), polegający na obserwacji pulsacji opon mózgowych, która nie pokrywa się z naszym tętnem czy tym, jak oddychamy. Pulsacja związana jest z przepływem płynu mózgowo-rdzeniowego, którego zadaniem jest regulacja m.in. układu nerwowego, trzewnego, hormonalnego i systemu mięśniowo-powięziowego ciała. Osteopata dokonuje na czaszce pacjenta różnego rodzaju uciski, a siła nacisku jest minimalna i wynosi zaledwie 0,05N. Osteopatia czaszkowo-krzyżowa wykorzystywana jest w wielu dolegliwościach, m.in. wzmożonym napięciu mięśniowym u dzieci i dorosłych, w zaburzeniach ośrodkowego układu nerwowego, a także wleczeniu traum czy zaburzeniach pracy wielu narządów.

Technika trzewna (wisceralna)

Osteopatia trzewna opiera się na holistycznym podejściu do funkcjonowania organizmu. Bazuje na założeniu, że narządy i tkanki organizmu są ściśle powiązane z umysłem. W tej terapii wykorzystuje się techniki manualne, które wpływają na ruchomość własną organizmu. Celem zabiegów jest m.in. minimalizacja dysfunkcji różnych narządów, za pomocą manipulacji trzewnej. Technika trzewna pozwala także na uwolnienie napięć tkankowych, poprawia ogólne krążenie i drenaż, prowadzi do pobudzenia neurowegetatywnego.

Na czym polega terapia osteopatyczna – jak wygląda wizyta?

Terapia osteopatyczna nigdy nie wygląda tak samo: jest zmienna, dynamiczna i indywidualnie dobierana do pacjenta. Terapia rozpoczyna się od diagnozy, a następnie wdrażana jest jedna lub więcej technik terapeutycznych.

Na wizytę do osteopaty należy zabrać wszelką dokumentację medyczną na temat naszego stanu zdrowia. W celu postawienia diagnozy nie wystarczy jednak sam wywiad i wgląd do historii leczenia. Osteopata musi zbadać nas fizykalnie, co wiąże się z dokładną obserwacją ciała pacjenta i wykonaniu licznych testów ruchomości. Zwykle wykorzystuje się w tym celu metodą palpacji, czyli dotyku o odpowiedniej sile nacisku, w celu oceny prawidłowości lub występowania patologii w danej strukturze (dotyczy to np. mięśni, stawu czy tkanki). Niekiedy osteopata kieruje pacjenta na rezonans magnetyczny lub zdjęcie rentgenowskie, gdy ma wątpliwości co do źródła problemu lub podejrzewa poważniejsze schorzenia.

Gdy źródło problemu zostanie odpowiednio zdiagnozowane, osteopata ustala plan leczenia i dobiera odpowiednie techniki manualne – do stosowania na tkankach lub narządach, w celu pobudzenia organizmu do procesów samoregeneracji. Techniki te są bezbolesne, a nawet sprawiają przyjemność – są bowiem bardzo relaksujące i odprężają. Ich stosowanie pobudza drenaż limfatyczny i żylny, a także obniża napięcia w ciele i wpływa na uzyskanie równowagi.

Na wizytę u osteopaty warto pójść przed posiłkiem. Powinno się unikać wówczas przyjmowania także leków przeciwbólowych lub wpływających na obniżenie naszej koncentracji.

Zabieg trwa zwykle od 30 do 60 minut. Wielu pacjentów odczuwa efekty niemal natychmiast i często wystarczy zaledwie kilka wizyt, aby uzyskać poprawę na dłużej. Niekiedy jednak konieczne jest dłuższe leczenie – w przypadkach bardziej skomplikowanych lub zaawansowanych.