Twoje włosy odzwierciedlają stan organizmu
Stan włosów w dużej mierze jest zależny od równowagi w organizmie. Jeśli wypadają, może to być alarm, że coś nie tak dzieje się w naszym ciele. Łysienie może zwiastować rozmaite choroby, w tym zaburzenia w gospodarce hormonalnej. Włosy reagują także na różne leki – utratę włosów kojarzymy głównie z chemioterapią, ale także przy stosowaniu innych leków łysienie może być skutkiem ubocznym. Ponadto często wypadają włosy po ciąży. W wielu przypadkach łysienie jest także czymś naturalnym – spowodowanym np. genami.
Czy utrata włosów jest nieodwracalna? To zależy, jaka jest przyczyna wypadania włosów. O tym, jak radzić sobie z łysieniem i zatrzymać wypadanie włosów, piszemy w dalszej części artykułu.
Przyczyny łysienia
Przyczyn nadmiernego łysienia jest bardzo dużo, a chorób, które objawiają się nadmiernym wypadaniem włosów co najmniej kilkaset. Poniżej przedstawiamy najczęściej występujące przyczyny łysienia.
- Choroby. Przyczynami mogą być m.in. niedobory witaminy D3, kwasu foliowego, niedoczynność lub nadczynność tarczycy, choroba Hashimoto, choroba Gravesa-Basedowa, anemia, choroby skóry głowy, infekcje zakaźne z wysoką gorączką (gorączka zaburza pracę mieszków włosowych).
- Czynniki środowiskowe. Stres, oparzenia słoneczne, odmrożenia, inwazyjne zabiegi fryzjerskie.
- Przyjmowanie leków. Niektóre leki (np. cytostatyki) obniżające odporność lub leki stosowane przy narkozie, mogą silnie ingerować w podział komórek w mieszku włosowym, doprowadzając do zatrzymania wzrostu włosów i przejściowego wypadania.
- Dieta. Włosy są podatne na niedobory białka, cynku, miedzi i ogólnie kalorii w codziennej diecie. Jeśli dieta odchudzająca jest zbyt restrykcyjna i nie spełnia norm z piramidy żywienia, może doprowadzić do nadmiernego wypadania włosów oraz zahamowania wzrostu istniejących. Szczególnie silnie wpływa niedobór białka – udowodniono, że po stosowaniu 2-tygodniowej diety bezbiałkowej, dochodzi do zmian zanikowych w mieszkach włosowych.
Rodzaje łysienia
Każdy z rodzajów łysienia jest leczony inaczej, dlatego najważniejsze jest, aby ustalić, z jakiego powodu włosy wypadają. Najlepiej udać się do dermatologa, który przeprowadzi szczegółowy wywiad, pytając m.in. o ogólny stan zdrowia, przyjmowane leki czy przebyte operacje. Zapyta o stres, kobiety – o regularność miesiączek, ewentualne porody czy karmienie dziecka piersią. Lekarzowi musimy przekazać dokładne informacje na temat swojej diety, a także wszystkich dolegliwościach, z jakimi się zmagamy – nawet bezsenność czy przemęczenie. Jeśli wywiad okaże się niejednoznaczny, prawdopodobnie zostaniemy skierowani na badania krwi, aby wykluczyć wszelkie niedobory niezbędnych pierwiastków. Niekiedy zlecane są też badania hormonalne poziomu TSH, FT3 i FT4 – hormonów tarczycy.
Przejdźmy teraz to poszczególnych rodzajów łysienia, jakie wyróżniają specjaliści.
1. Łysienie androgenowe mężczyzn
Łysienie androgenowe mężczyzn objawia się stopniową utratą włosów od skroni. Pojawiają się zakola, które z upływem czasu pogłębiają się, Z czasem powstaje także zakole na środku głowy, pozostawiając włosy jedynie po bokach i z tyłu. Za tego rodzaju łysienie odpowiada pochodna testosteronu – DHT (dihydrotestosteron). Jeśli występuje ona w nadmiarze, mieszki włosowe zaczynają zanikać, ponieważ są bardzo wrażliwe na ten hormon. Dla łysienia androgenowego charakterystyczne jest niewypadanie włosów po bokach i z tyłu głowy, ponieważ mieszki włosowe w tych miejscach nie są wrażliwe na dihydrotestosteron. Jak przebiega leczenie? Zwykle stosuje się substancje, które hamują wysoką aktywność enzymu 5 α-reduktazy, który to jest odpowiedzialny za przekształcanie testosteronu do dihydrotestosteronu. Zawarte są m.in. w preparatach do stosowania od zewnątrz (bezpośrednio na skalp) – jak wyciągi z brzozy, pokrzywy, zielonej herbaty itd. Działanie hamujące produkcję alfa-reduktazy wykazują np. preaparaty Dermedic, Propecia czy Avodart.
2. Łysienie androgenowe u kobiet
Do łysienia androgenowego u kobiet występuje wtedy, gdy mają zbyt wiele męskich hormonów we krwi przy jednoczesnym zbyt niskim stężeniu hormonów żeńskich. Wówczas włosy wypadają w okolicy ciemieniowej oraz czołowe. W leczeniu androgenowego wypadania włosów u kobiet stosuje się leki o działaniu antyandrogenowym (np. spironolakton), które obniżają poziom androgenów (także testosteronu), przez co zmniejszają produkcję DHT. Jednak należy zauważyć, że według badań niewiele kobiet dotkniętych łysieniem cierpi rzeczywiście na zespoły nadmiernej produkcji androgenów (przykładowo zespół policyklicznych jajników). U kobiet choroby te nie są częste i zwykle poziom testosteronu czy siarczan dehydroepiandrosteronu (DHEAS) są w normie.
3. Łysienie plackowate
Łysienie plackowate charakteryzuje się powstawaniem na głowie dużych, pozbawionych włosów „placków”. Z biegiem czasu może dojść nawet do całkowitej utraty włosów. Częstą odmianą łysienia plackowatego jest łysienie wężykowate, gdzie wzdłuż linii od karku do skroni i czoła dochodzi do nadmiernego wypadania włosów. Wśród przyczyn łysienia plackowatego uwzględnia się czynniki genetyczne, autoimmunologiczne, hormonalne, psychiczne, zaburzenia układu nerwowego. Podstawową rolę w rozwoju choroby odgrywają zmiany zapalne w mieszku włosowym.
Do leczenia łysienia plackowatego zaleca się m.in. preparaty do stosowania miejscowego – głównie glikokortykosteroidy w postaci żeli, kremów czy maści. Ogólnie większość form leczenia łysienia plackowatego polega na podawaniu cyklosporyny i glikokortykosteroidów. Niekiedy zalecana jest fototerapia UVB, fotochemioterapia lub mezoterapia.
4. Łysienie menopauzalne
Wiele kobiet w okresie klimakterium i menopauzy zauważa u siebie nadmierne wypadanie włosów i łysienie. To normalny proces wynikający ze spadku estrogenów, gdy poziom androgenów pozostaje w niezmienionej formie. Z tego powodu włosy zaczynają wypadać. Część kobiet nie chce się pogodzić z faktem łysienia i decyduje się na zastępczą terapię hormonalną (HTZ), która polega na podawaniu egzogennych estrogenów. Terapia skutkuje poprawą stanu włosów, skóry i kości, jednak niedawno udowodniono, że negatywnie wpływa na układ krążenia, zwiększa ryzyko udarów i zawałów, a także raka piersi. Dlatego przed decyzją o HTZ, warto dokładnie przemyśleć, co chcemy osiągnąć. Można zastosować łagodniejszą – tym samym nie tak skuteczną, ale jednak poprawiającą stan włosów – terapię suplementami diety, np. preparatami ze skrzypem, krzemem, biotyną. Można także wspomagać kurację leczniczymi szamponami i odżywkami – warto zapytać w aptece o szampon i odżywkę dla osoby po chemioterapii, ponieważ tego rodzaju produkty mają wyższą skuteczność. Pomocne będą też regularne masaże skóry głowy, które poprawią ukrwienie, a tym samym pobudzą włosy do wzrostu.
Przeczytaj także: Co na porost włosów i wypadanie? Leki, domowe sposoby
5. Łysienie po ciąży
Łysienie poporodowe występuje w okresie od 3 do 6 miesięcy od urodzenia dziecka. Jest to zwykle normalny proces związany z regulacją hormonów, które właśnie wracają do stanu sprzed ciąży. Podczas łysienia poporodowego w dużej mierze wypadają włosy, które nie wypadły podczas ciąży (nadmiar estrogenów sprawiał, że ich obumieranie było zahamowane). Po kilku miesiącach stan włosów wraca do normy – zwykle w 100 procentach. Jak zmniejszyć łysienie poporodowe? Kondycję włosów możesz poprawić przede wszystkim dietą bogatą w witaminy z grupy B, mikro- oraz makroelementy. Istotne są także zdrowe kwasy tłuszczowe zawarte w rybach morskich. Dieta powinna także dostarczać odpowiednich ilości cynku, żelaza i miedzi. Poza dietą, zadbaj o pielęgnację włosów – stosuj preparaty dedykowane dla problemu nadmiernego wypadania włosów.
6. Łysienie psychogenne
Łysienie może mieć również podłoże natury psychologicznej, a konkretniej być spowodowane stresem. Okazuje się, że stres prowadzi niekiedy do nagłej utraty włosów, a charakterystyczne dla tego rodzaju łysienia są nieregularne ogniska pozbawione włosów. Podobnie sytuacja plasuje się w przypadku nerwicy – która jest silnie związana z ekspozycją na stres. Jak leczyć tego rodzaju łysienie? Musimy zwalczyć przyczynę, a więc starać się panować nad stresem, nauczyć się go zwalczać, unikać sytuacji stresujących, podjąć terapię u specjalisty, regularnie wykonywać ćwiczenia relaksacyjne.
7. Łysienie po chemioterapii
Chemioterapia nierozłącznie kojarzy się z łysieniem. Rzeczywiście, substancje podawane w lekach przeciwnowotworowych, niszą DNA komórek macierzy włosów. Wskutek chemioterapii dochodzi zatem do osłabienia tychże macierzy, a w efekcie – wypadania włosów. Nie jest to jednak proces nieodwracalny, a odrastanie nowych włosów lub hamowanie nadmiernego wypadania, można wspomóc różnymi specjalistycznymi szamponami, odżywkami, wcierkami czy żelami. Warto zapytać w aptece o preparat do stosowania na skórę głowy dla osób po chemioterapii.
Jak zatrzymać łysienie? Metody leczenia
Jak już wyżej wspomnieliśmy, dobór metody leczenia powinien zależeć od przyczyny i rodzaju łysienia. Metoda leczenia dobierana jest na podstawie wywiadu lekarskiego, a niekiedy także dodatkowych badań (przykładowo badania krwi).
Zmiana leków na inne. Jeżeli wypadanie włosów wiąże się z przyjmowaniem niektórych leków, lekarz prowadzący może albo rozważyć zmianę leków na inne, albo przepisać preparat, który będzie hamował niektóre skutki uboczne.
Terapia hormonalna. Czasami wystarczy zmiana diety na zgodną z zaleceniami lekarzy i delikatne wsparcie suplementami, a czasami konieczne będą poważniejsze metody – np. leczenie hormonalne. Takie postępowanie można wdrażać u kobiet z łysieniem androgenowym (podaje się estrogen) i menopauzalnym (hormonalna terapia zastępcza), a także u mężczyzn z łysieniem androgenowym (podawany jest finasteryd w tabletach – lek ten hamuje produkcję dihydrotestosteronu odpowiedzialnego za androgenowe wypadanie włosów). Należy jednak pamiętać, że leczenie hormonalne niesie za sobą skutki uboczne i ryzyko rozwoju niektórych chorób, dlatego warto taką decyzję dokładnie przemyśleć.
Preparaty na skórę głowy. Zamiast preparatów doustnych można stosować różnego rodzaju środki do stosowania zewnętrznego, które nie będą aż tak skuteczne, jak hormony, ale za to w 100% bezpieczne dla naszego organizmu. Wiele z nowoczesnych preparatów tego typu wykazuje się wysoką skutecznością, o ile zachowujemy regularność w aplikowaniu ich na skórę głowy.
Mezoterapia. To zabieg z kategorii zabiegów medycyny estetycznej. W jego trakcie wprowadza się pod skórę koktajle witaminowo-mineralne lub osocze bogatopłytkowe. Już samo nakłucie skóry daje korzyści, ponieważ pod jego wpływem poprawiane jest ukrwienie, a co za tym idzie, aktywują się procesy regeneracji i wzrostu. Efekt ten wzmacnia koktajl witaminowo-mineralny, ale najskuteczniejsza w powszechnej opinii jest osocze bogatopłytkowe pobierane z krwi pacjenta. Mezoterapia jest zalecana w łysieniu androgenowym u kobiet i mężczyzn, a także w łysieniu plackowatym.
Laseroterapia. Tego rodzaju leczenie polega na zastosowaniu laserów biostymulacyjnych o małej mocy. Emitowane przez nie światło jest czerwone lub podczerwone. Działa ono stymulująco na mieszki włosowe i aktywuje je do ponownego wytwarzania włosa. Aby terapia była skuteczna, musi trwać ok. 6 miesięcy. Zabieg nie daje żadnych powikłań i jest bezpieczny.
Przeszczep włosów. To najbardziej inwazyjna metoda leczenia łysienia – gdy wszelkie inne metody nie są w stanie przywrócić nam włosów. Transplantacja włosów to jednak zabieg chirurgiczny, dlatego należy dokładnie przemyśleć decyzję o jego przeprowadzeniu. Zabieg polega na pobraniu fragmentu skóry z okolic głowy o stałym wzroście włosów, a następnie fragment te zostaje pocięty na mikroskopijne fragmenty z pojedynczymi zespołami mieszkowymi. Przeszczepy te są następnie umieszczane w okolicach całkowicie pozbawionych włosów lub mocno przerzedzonych. Zależnie od rozmiaru łysiny, wykonuje się od dwóch do trzech zabiegów. Przeszczepione włosy zaczynają odrastać najczęściej w ciągu 10-16 tygodni, po czym kontynuują wzrost do końca życia pacjenta. Jako że transplantacja to zabieg chirurgiczny, lekarze nie polecają tej metody przed zastosowaniem innych. Liczne badania kliniczne pokazują, że laseroterapia w połączeniu ze stosowaniem profesjonalnych kosmetyków, pozwalają przywrócić włosy nawet w miejscach całkowicie ich pozbawionych na skutek łysienia o różnym podłożu.
