Dlaczego warto sięgnąć po zamiennik cukru?
Cukier sprzyja rozwojowi wielu chorób. Poza nadwagą czy otyłością, która jest uznana za chorobę cywilizacyjną, może doprowadzić m.in. do groźnej dla życia cukrzycy typu 2., chorób sercowo-naczyniowych, wielu stanów zapalnych czy próchnicy. W związku ze szkodliwym działaniem cukru zaczęto szukać zdrowszych jego odpowiedników. Na celowniku znalazł się m.in. ksylitol i erytrol. Który z tych naturalnych słodzików jest zdrowszy dla organizmu? Czy są skutki uboczne stosowania tych substancji, jak w przypadku cukru białego?
Erytrol i ksylitol wykazują różne właściwości – przed wyborem któregoś z nich warto je poznać, aby świadomie i odpowiedzialnie układać codzienną dietę, mają na uwadze nie tylko walory smakowe, ale i aspekty zdrowotne. Rezygnacja z cukru białego na rzecz tych słodzików jest z pewnością dobrą decyzją – każdy z tych zamienników jest lepszy dla zdrowia od cukru dla wszystkich, niezależnie od stanu zdrowia.
Ksylitol – zamiennik cukru. Jakie ma właściwości?
Ksylitol to inaczej cukier brzozowy. Wyglądem bardzo przypomina zwykły cukier – ma postać drobnych kryształków w białym kolorze. Jego skład chemiczny jest jednak całkowicie inny od cukru białego. Jest pozyskiwany bowiem z kory brzozowej lub z kukurydzy. Ma niska kaloryczność i bardzo niski indeks glikemiczny na poziomie 8 – jest zatem wskazany np. dla cukrzyków. Nie zawiera fruktozy i nie podnosi tym samym cukru we krwi – jest trawiony bez udziału insuliny.
Dodatkowo ksylitol może korzystnie wpływać na stan zębów, przez co jest coraz częściej dodawany do past do zębów. W przeciwieństwie np. do cukru trzcinowego, nie zwiększa ryzyka próchnicy, a wręcz odwrotnie: chroni jamę ustną przed rozwojem paradontozy czy występowania stanów zapalnych. Dodatkowo dzięki blokowaniu wchłaniania glukozy, przyczynia się istotne do ograniczenia bakterii w obrębie jamie ustnej.
Erytrol – zamiennik cukru. Jakie ma właściwości?
Erytrol (erytrytol) to bardzo zdrowy zamiennik cukru pozyskiwany z licznych roślin – jednakże na potrzeby przemysłu spożywczego zwykle pozyskuje się go z drożdży. Co ważne, erytrol jest praktycznie bezkaloryczny, w przeciwieństwie do ksylitolu. Ma również najniższy indeks glikemiczny – bliski zeru. Dzięki tym cechom nie ma sobie równym, jeśli chodzi o kaloryczność i wartość IG, ale jest nieco mniej słodki od ksylitolu czy cukru – średnio o 30%. Należy go więc dodawać np. do wypieków odpowiednio więcej, aby uzyskać taki sam efekt smakowy. Podobnie natomiast, co ksylitol, erytrol nie szkodzi zębom, a nawet pozytywnie wpływa na ich stan oraz zdrowie jamy ustnej.
Cena ksylitolu i erytrolu
Erytrol jest nieco tańszy od ksylitolu, porównując cenę za kilogram. Kupimy go w sklepach ze zdrową żywnością, w supermarketach na półkach BIO, a także w sklepach internetowych. Cena za kilogram oscyluje wokół 15-18 zł. Ksylitol natomiast kosztuje za kilogram ok. 25-35 zł – cena jest zatem o wiele wyższa. Należy przy tym pamiętać, że ksylitol jest słodszy, więc zużyjemy go mniej od erytrolu, zatem być może ostatecznie koszt stosowania obu słodzików będzie podobny.
Erytrol i ksylitol – czy mogą szkodzić? Wady
Mimo że oba słodziki są zdecydowanie lepszym wyborem od cukru białego, nie są pozbawione niestety wad. Efekty uboczne są jednak bardzo rzadkie i raczej dotyczą spożycia danego słodzika w nadmiarze.
Jeśli chodzi o szkodliwość, po ksylitol na przykład nie powinny sięgać osoby zmagające się ze schorzeniami ze strony jelit – lepszym wyborem będzie w tej sytuacji erytrol. Dlaczego? Organizm zdrowego człowieka łatwo metabolizuje ksylitol, natomiast w przypadku zaburzeń ze strony układu pokarmowego, mogą wystąpić negatywne reakcje na ten słodzik, szczególnie w przypadku osób cierpiących na zespół jelita drażliwego. Ksylitol nie powinien być także stosowany u dzieci, chyba że po konsultacji z lekarzem.
Erytrol także nie jest pozbawiony wad. Może zaburzać bowiem uczucie sytości i głodu – regularnie spożywany może bowiem zwiększać apetyt, co sprzyja podjadaniu, a w efekcie rozwojowi nadwagi i otyłości. Nie jest zatem polecany dla osób odchudzających się, mimo niskiej kaloryczności. Jeśli zatem zauważysz u siebie zwiększony apetyt, lepiej zmień erytrol na ksylitol.
Jaki wybrać zamiennik cukru: erytrol czy ksylitol?
Jeśli chcesz zrezygnować z cukru białego, zarówno erytrol, jak i ksylitol będzie dobrym wyborem, chyba że cierpisz na pewne choroby przewlekłe, o czym pisze poniżej. Warto przy tym zwrócić uwagę też na inne metody dosładzania potraw czy napojów – można np. stosować słodkie syropy czy miód. Ciekawą opcją jest stosowanie suszonych owoców – np. daktyli czy moreli.
Przejdźmy do odpowiedzi na pytanie: jaki wybrać zamiennik cukru – ksylitol czy erytrol? Zacznijmy od ksylitolu. Słodzik ten jest polecany każdemu, kto chce ograniczyć cukier w diecie. Może być z powodzeniem stosowany przez diabetyków, gdyż ma niski indeks glikemiczny oraz osób, które nie tolerują glukozy lub są na diecie niskocukrowej. Jego ogromnym atutem jest poziom słodkości porównywalny do cukru białego. Dzięki temu można go łatwo stosować w kuchni, bez konieczności przeliczania ilości czy modyfikowania konkretnych przepisów, w których uwzględniono cukier biały.
Erytrol natomiast będzie bardziej polecany dla osób, które cierpią na choroby jelit, zmagają się z biegunkami lub mają problemy trawienne. Jest on równie dobry dla diabetyków, co ksylitol. Jest też dobrze trawiony i w większości organizm wydala go wraz z moczem.
Bibliografia
-
Grembecka M., Ksylitol – rola w diecie oraz profilaktyce i terapii chorób człowieka, Bromat. Chem. Toksykol. 2015, nr 3, s. 340 – 343.
-
Zdrojewicz Z., Kocjan O., Idzior A., Substancje intensywnie słodzące – alternatywa dla cukru w czasach otyłości i cukrzycy, Med Rodz 2015; 2(18): 89-93.
-
Wojterska J, Tatoń J: Czy używać „słodziki” w żywieniu osób z cukrzycą i w dietach redukujących nadwagę – korzyści i straty zdrowotne. Med Metabol 2008; 12: 70-74.
