Plany powiększenia rodziny a dieta na płodność
Jeżeli marzycie o wielkiej zmianie w Waszym życiu i o pojawieniu się w nim dziecka, zapewne przygotowujecie się do tej roli na różnych polach. Być może już zastanawiacie się, gdzie postawicie łóżeczko lub nawet planujecie wspólne rodzinne wyprawy. Zanim jednak staniecie przed tymi wyborami, zastanówcie się, co możecie zrobić, aby zwiększyć swoje szanse na poczęcie. Pomyślcie o swojej płodności przez pryzmat tego, co ląduje na Waszych talerzach. Odpowiednia dieta może bowiem przyczynić się do szybszego spełnienia marzenia o większej rodzinie.
W związku z tym zamiast wypadów do budki z kebabem za rogiem, zacznijcie odwiedzać lokalny targ ze świeżymi owocami i warzywami. W czasie domowego seansu zamieńcie chipsy na orzechy (rzecz jasna – niesolone). Zostańcie szefami w swojej kuchni i zapomnijcie o szybkich daniach z torebek. Celebrujcie wspólne jedzenie i świadomie wybierajcie produkty sprzyjające Waszej płodności.
Dieta na płodność sprzymierzeńcem w walce z niepłodnością
Problem niepłodności dotyka współcześnie coraz więcej par. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała ją za chorobę cywilizacyjną, ponieważ aktualnie dotyczy już co szóstej pary.
Wpływ na ten problem ma wiele czynników. Szanse na poczęcie dziecka zmniejsza szybkie tempo życia, nadmierny stres i nieprzykładanie zbyt dużej wagi do jakości i rodzaju spożywanych posiłków. W poniższym artykule skupimy się na tym ostatnim czynniku. Dieta na płodność jest bowiem bardzo ważnym elementem planu powiększania rodziny. Na szczęście coraz więcej osób jest świadomych tego faktu.
W procesie starania się o dziecko warto więc – obok stosowania się do zaleceń lekarskich dotyczących badań, leków i suplementów diety oraz ewentualnych procedur medycznych związanych z niepłodnością – zadbać o zdrową dietę. Najlepiej, aby zawierała ona te produkty, które sprzyjają zachowaniu zdrowia oraz pozytywnie wpływają na płodność. Ponadto wspomniana dieta na płodność powinna znacząco ograniczać, a nawet całkowicie eliminować używki, niezdrowe napoje oraz szkodliwą żywność.
Przeczytaj także: Piramida żywienia - poznaj zasady zdrowego odżywiania
Jednak nawet najzdrowszy posiłek jedzony w biegu nie wpłynie korzystnie na nasz organizm. Podobnie jak zdrowe danie spożywane przed północą na kwadrans przed pójściem spać nie będzie przejawem zdrowego stylu życia. Warto więc pamiętać o zachowaniu równowagi w diecie. Ważny jest nie tylko rodzaj posiłków i ich ilość, ale również regularność oraz odpowiedni czas i okoliczności ich spożywania.
Dieta na płodność a waga
Wiele spożywanych składników może wzmacniać naszą płodność. Niektóre mogą jednak znacząco ja osłabiać. Ponadto to, co i jak jemy, wpływa też w istotny sposób na naszą wagę, która w staraniach o dziecko ma również bardzo duże znaczenie. Zarówno bowiem niedowaga jak i nadwaga mogą znacząco zmniejszyć szansę na poczęcie.
W przypadku niedowagi u kobiety mogą wystąpić zaburzenia cyklu miesiączkowego. Może nawet dojść do sytuacji, w której kobieta przestanie miesiączkować. Z kolei nadwaga może doprowadzić do cykli bezowulacyjnych. Bardzo niebezpieczna jest też otyłość brzuszna, która często wiąże się z insulinoopornością. Ta z kolei negatywnie wpływa na hormony przysadki.
Nadwaga i otyłość to również wrogowie męskiej płodności. Przyczyniają się bowiem do zmniejszenia ilości nasienia oraz ograniczenia ruchliwości plemników.
Dieta na płodność – co jeść?
Większość wskazówek dietetycznych – w przypadku starania się o dziecko – jest bardzo podobna dla kobiet i mężczyzn. Odpowiednia dieta na płodność powinna więc zawierać w swoim składzie:
-
wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 – które korzystnie wpływają na gospodarkę hormonalną organizmu i wspomagają pracę narządów rozrodczych – znajdują się w nasionach, orzechach, tłustych rybach morskich;
-
jednonienasycone kwasy tłuszczowe – mają właściwości podobne do kwasów wymienionych powyżej – dostarcza ich olej rzepakowy czy oliwa z oliwek;
-
błonnik pokarmowy – znaleźć go można w owocach i warzywach, pełnoziarnistych produktach zbożowych;
-
węglowodany złożone o niskim indeksie glikemicznym – obecne są w produktach pełnoziarnistych takich jak dziki i brązowy ryż, kasze, pełnoziarnisty makaron, płatki owsiane, otręby;
-
żelazo – lepiej przyswajalnym żelazem jest to niehemowe z produktów roślinnych; warto więc jeść kaszę jaglaną, produkty strączkowe, pestki dyni, migdały, siemię lniane;
-
pełnotłusty nabiał (mleko, jogurt);
-
zwiększenie ilości białka pochodzenia roślinnego (ciecierzyca, orzechy, soja, fasola) w stosunku do białka pochodzenia zwierzęcego;
-
witaminy z grupy B (szczególnie B1, B6 i B12) – wpływają na obniżenie we krwi poziomu homocysteiny (aminokwasu, który w zbyt dużych ilościach w organizmie zaburza płodność) – znaleźć je można w pieczywie pełnoziarnistym, płatkach owsianych, jajkach, śliwkach, orzechach;
-
antyoksydanty – wspomagają między innymi prawidłowe funkcjonowanie enzymów związanych z układem rozrodczym; są związkami pochodzenia roślinnego i znajdują się w owocach i warzywach;
-
zamiast soli i mieszanek przyprawowych – więcej innych przypraw takich jak pieprz, oregano, bazylia, imbir, kardamon.
Ważne składniki diety dla przyszłej mamy
Odpowiednio skomponowana dieta, która bogata jest w składniki sprzyjające płodności, wpływa na większą zdolność kobiety do poczęcia dziecka. Wspomaga bowiem właściwe cykle miesiączkowe i owulację, a w przypadku zapłodnienia sprzyja prawidłowemu rozwojowi ciąży.
Dieta na płodność w przypadku przyszłej mamy powinna być bogata w takie składniki jak:
-
żelazo – jest istotne dla prawidłowego funkcjonowania jajników; znajduje się w podrobach (wątróbce i sercach), burakach, pietruszce, orzechach, suszonych morelach, roślinach strączkowych;
-
witamina E wraz z selenem – mają dobry wpływ na stabilność DNA komórek jajowych; składniki te znaleźć można w papryce, natce pietruszki, orzechach brazylijskich, szpinaku, jabłkach;
-
witamina C – pomaga budować endometrium i ułatwia wchłaniane żelaza; obecna jest w cytrusach, truskawkach, papryce, natce pietruszki, brokułach;
-
witamina D3 – ma znaczenie przy produkcji hormonów odpowiedzialnych za owulację; znaleźć ją można przede wszystkim w tłustych rybach morskich, jajkach, mięsie;
-
L-arginina – jest aminokwasem, który u kobiety zwiększa ilość śluzu i odpowiada za właściwe ukrwienie macicy; składnik ten obecny jest w nasionach słonecznika, orzechach, płatkach owsianych.
Przyszły tata i jego dieta na płodność
Dzięki odpowiedniej diecie przyszłego taty zwiększają się szanse na powstawanie u niego prawidłowych plemników oraz odpowiednią drożność nasieniowodów. Czynniki te mają bezpośredni wpływ na męską płodność.
Dieta na płodność u mężczyzny powinna zatem obfitować przede wszystkim w:
-
cynk – jeden z najważniejszych składników odpowiedzialnych za męską płodność; wpływa na wytwarzanie, dojrzewanie i żywotność plemników; cynk znaleźć można między innymi w pełnoziarnistych produktach zbożowych, owocach morza, jajkach, tłustych serach, pestkach dyni;
-
selen – wpływa na prawidłową budowę i ruchliwość plemników; selen znajduje się w brokułach, grzybach, soczewicy, orzechach włoskich, produktach zbożowych i rybach;
-
kwas foliowy – wykazuje odnośnie plemników działanie podobne do selenu; obecny jest w orzechach laskowych i arachidowych, ciemnozielonych warzywach (brokuł, brukselka i szpinak);
-
witaminę E – nazywaną inaczej witaminą płodności – jest potrzebna do produkcji spermy, a znaleźć ją można w olejach roślinnych tłoczonych na zimno, awokado, jagodach, orzechach laskowych, migdałach i pestkach dyni.
Dieta na płodność – czego unikać?
Dieta na płodność to jednak nie tylko wszystko to, co należy spożywać, aby zwiększyć szanse na poczęcie dziecka. Należy pamiętać również o tym, z czego należy zrezygnować lub ograniczyć do absolutnego minimum.
Na pierwszym miejscu konieczne jest więc wyłączenie z diety wszelkich używek takich jak papierosy czy alkohol. Dobrze ograniczyć też kofeinę w postaci kawy czy napojów energetyzujących.
To jednak nie wszystko. Lista „smakołyków”, o których lepiej zapomnieć starając się o dziecko, jest znacznie dłuższa:
-
utwardzone tłuszcze roślinne, nazywane inaczej tłuszczami trans – znajdują się one w wielu produktach cukierniczych (zawierających margaryny twarde), fast foodach, chipsach i innych słonych przekąskach, żywności przetworzonej (jak chociażby gotowe dania instant);
-
węglowodany proste oraz produkty o wysokim indeksem glikemicznym – szybko podnoszą one poziom cukru we krwi, który jednak równie szybko spada, a to prowadzi do zaburzenia gospodarki hormonalnej; warto więc ograniczyć do minimum spożycie słodyczy, słodkich napojów (zwłaszcza gazowanych), białego pieczywa i białego ryżu;
-
nadmiar sodu, który znajduje się między innymi w soli i mieszankach przyprawowych;
-
zbyt duże ilości błonnika – nadmiar w diecie błonnika nierozpuszczalnego (znajdującego się na przykład w produktach pełnoziarnistych i otrębach) utrudnia wchłanianie tak istotnych składników mineralnych jak żelazo czy wapń;
-
zbyt duże ilości białka zwierzęcego, głównie drobiowego.
Bibliografia
-
J. Gaskins, J. E. Chavarro; Diet and fertility: a review; Am J Obstet Gynecol. 2018 Apr;218(4):379-389; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28844822/
-
N. Panth, A. Gavarkovs, M. Tamez, J. Mattei; The Influence of Diet on Fertility and the Implications for Public Health Nutrition in the United States; Front Public Health. 2018; 6: 211; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6079277/
-
K. Skoracka, A. E. Ratajczak, A. M. Rychter, A. Dobrowolska, I. Krela-Kaźmierczak; Female Fertility and the Nutritional Approach: The Most Essential Aspects; Adv Nutr. 2021 Nov; 12(6): 2372–2386; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8634384/
-
E. Silvestris, D. Lovero, R. Palmirotta; Nutrition and Female Fertility: An Interdependent Correlation; Front Endocrinol (Lausanne). 2019; 10: 346; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6568019/
-
Y. H. Chiu, J. E. Chavarro, I. Souter; Diet and female fertility: doctor, what should I eat? Fertil Steril. 2018 Sep;110(4):560-569; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30196938/
-
Ferramosca, V. Zara; Diet and Male Fertility: The Impact of Nutrients and Antioxidants on Sperm Energetic Metabolism; Int J Mol Sci. 2022 Mar; 23(5): 2542; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8910394/
-
Aoun, V. El Khoury, R. Malakieh; Can Nutrition Help in the Treatment of Infertility? Prev Nutr Food Sci. 2021 Jun 30; 26(2): 109–120; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8276703/
-
G. Fabozzi, G. Verdone, M. Allori, D. Cimadomo, C. Tatone, L. Stuppia, M. Franzago, N. Ubaldi, A. Vaiarelli, F. M. Ubaldi, L. Rienzi, G. Gennarelli; Personalized Nutrition in the Management of Female Infertility: New Insights on Chronic Low-Grade Inflammation; Nutrients. 2022 May; 14(9): 1918; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9105997/
-
D. Bomba-Opoń, L. Hirnle, J. Kalinka, A. Seremak-Mrozikiewicz; Suplementacja folianów w okresie przedkoncepcyjnym, w ciąży i połogu. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników; Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017, tom 2, nr 5, strony 210 – 214; http://perinatologia.umed.pl/wp-content/uploads/2018/02/56597-143992-2-PB.pdf
-
M. Hajduk; Wpływ masy ciała na płodność u kobiet; Via Medica Journals, 2012; https://journals.viamedica.pl/eoizpm/article/viewFile/25931/20741
-
D. Wnęk, Czy istnieje konkretny składnik pożywienia, który wpływa na płodność? Medycyna Praktyczna, 10.08.2016; https://www.mp.pl/pacjent/dieta/lista/147985,czy-istnieje-konkretny-skladnik-pozywienia-ktory-wplywa-na-plodnosc