Brodawczak wirusowy a łojotokowy. Czym się różnią i jak usunąć brodawki?

Brodawczaki – charakterystyka

Brodawka to skórna, grudkowata zmiana, wywoływana zwykle wirusem HPV (wirus ludzkiego brodawczaka). Może jednak powstać jako brodawka łojotokowa – to zmiana nowotworowa o mało znanej etiologii. Tego typu brodawki powstają na całym ciele: na stopie, twarzy czy na narządach płciowych. Najczęściej usuwa się brodawki laserem – ale to, czy takie leczenie może zostać wdrożone, powinien zadecydować lekarz.

Brodawkami wirusowymi można zarazić się głównie w miejscach publicznych – wystarczy nawet raz zetknąć się z wirusem, aby pojawiła się zmiana skórna. Zwykle nasz organizm zwalcza wirusa HPV, ale nie zawsze – wówczas może on rozwijać się w naszym organizmie przez wiele lat, dając objawy chorobowe ok. 50 roku życia.

W przypadku brodawek łojotokowych, zwykle pojawiają się one wtedy, gdy występują predyspozycje genetyczne lub w wyniku długotrwałej ekspozycji na słońce (np. zbyt częste i zbyt intensywne opalanie się). Brodawki łojotokowe dotykają zazwyczaj osoby po 30 roku życia, a im pacjent jest starszy, tym może ich pojawić się więcej (wówczas mówimy o tzw. brodawkach starczych).

Jak wygląda brodawczak wirusowy, a jak łojotokowy?

• W większości brodawki (poza łojotokowymi), wywoływane są przez wirus HPV i pojawiają się na skórze, która jest nadmiernie pokryta zrogowaciałym naskórkiem (przyjmują postać kurzajek lub brodawek płaskich). Nie towarzyszy im świąd czy ból i zwykle stanowią problem kosmetyczny. Osiągają wielkość 5-20 mm (kurzajki zwykle pojawiają się na palcach oraz stopach, a brodawki płaskie wywołane wirusem HPV mogą występować na całym ciele). Możemy je łatwo usunąć u dermatologa albo w domu, jeżeli mają łagodną postać skórną i są wywołane nieonkogennym typem wirusa HPV.
• Poza zmianami skórnymi, wirus HPV może tworzyć brodawki na narządach płciowych. Zwykle zanikają one samoistnie, ale jeśli tak się nie stanie, należy podjąć leczenie, które polega najczęściej na smarowaniu zmian chorobowych specjalnymi kremami i żelami. Są jednak przypadki, gdy wirus ma postać onkogenną (wirus atakuje narządy płciowe) – wówczas stanowi on poważne zagrożenie, ponieważ może doprowadzić do raka szyjki macicy czy innych nowotworów (w takich przypadkach stosuje się chirurgiczne formy leczenia).
• Brodawki łojotokowe natomiast, pojawiają się na całym ciele, a najczęściej na twarzy, powiekach, tułowiu, nogach czy narządach płciowych. Brodawki łojotokowe mają zbliżony kolor do kolorytu skóry, ale w niektórych przypadkach barwa jest czarna lub brązowa. Jeśli chodzi o wielkość, jest ona bardzo zróżnicowana: niektóre brodawki mają po kilka milimetrów, a inne – kilka centymetrów. Przez wiele osób brodawki tego typu traktowane są jako problem kosmetyczny i zazwyczaj rzeczywiście nie są powodem do niepokoju, jednak jeśli występują w grupach albo w zmożonej liczbie na całym ciele, wówczas możemy mieć do czynienia z zespołem Lesera-Trelata, który towarzyszy m.in. nowotworowi skóry, chłoniakowi czy białaczce. Przyczyny powstawania brodawek łojotokowych nie są znane – nie wywołuje ich wirus brodawczaka ludzkiego HPV. Niektórzy badacze wskazują jednak pewne czynniki, które mogą przyczyniać się do występowania tego rodzaju brodawek, wymieniając m.in. predyspozycje genetyczne, nadmierne rogowacenie naskórka czy wiek.

Poniżej przedstawiamy przykładowe zdjęcia, na których można rozpoznać brodawczaka wirusowego (zdjęcie 1) oraz brodawkę łojotokową (zdjęcie 2).

Jak usuwa się brodawki wirusowe, a jak łojotokowe?

1. Usuwanie brodawek wirusowych

Brodawki wywołane wirusem HPV zwykle znikają samoistnie w wyniku reakcji naszego układu odpornościowego. Gdy tak się nie stanie, możemy zastosować jedną z poniższych form leczenia:

• Krioterapia – wymrażanie kurzajki ciekłym azotem. To popularna metoda usuwania brodawek wirusowych. Możemy ją przeprowadzić zarówno u dermatologa, jak i samodzielnie w domu, kupując preparat z apteki. Zabieg zwykle daje efekty już po jednorazowej aplikacji.
• Elektrokoagulacja – polega na ścinaniu białka za pośrednictwem prądu. Zabieg ten wykonuje się miejscowo i trwa ok. 15 minut.
• Laseroterapia – to popularna metoda, polegają na wykorzystaniu zogniskowanych wiazek światła lasera. Zabieg jest bezbolesny, ponieważ stosuje się znieczulenie miejscowe.
• Zabiegi chirurgiczne – polegają na usunięciu brodawki za pomocą skalpelu. To metoda inwazyjna i zwykle wykonuje się ją wtedy, gdy zmiana jest duża i inne metody zawiodły.

2. Usuwanie brodawek łojotokowych

W przypadku brodawki łojotokowej, należy dokonać diagnostyki – czy brodawka ma zmiany złośliwe, wskazujące na czerniaka czy nowotwór podstawnokomórkowy. Brodawka łojotokowa o łagodnym charakterze, zazwyczaj wykazuje poniższe cechy:

• nie powoduje krwawień,
• nie rozrasta się nagle, tylko stopniowo,
• nie występują dolegliwości bólowe ani pieczenie zmian chorobowych,
• zarysy brodawki są równomierne, podobnie jak ich zabarwienie,
• zmiana jest wyraźnie odgraniczona od otoczenia.

Jeżeli brodawka jest objawem nowotworu złośliwego, zwykle zmiany są bardzo rozległe, zwłaszcza na tułowiu, powodują świąd i szybko się powiększają. Takie symptomy świadczą najczęściej o raku żołądka, trzustki lub jelita grubego, ale niekiedy zdarzają się też przy białaczce lub chłoniaku.

Jak leczyć brodawki łojotokowe? Należy udać się do dermatologa, aby ten ocenił, czy zmiana jest łagodna czy nowotworowa. Na tej podstawie specjalista ustali formę leczenia. W przypadku łagodnych zmian zaleci jedną z poniższych metod:

• środki farmakologiczne z zawartością kwasu salicylowego,
• krioterapię (usuwanie brodawek z pomocą ciekłego azotu),
• łyżeczkowanie (zabieg inwazyjny, wykonywany w znieczuleniu miejscowym),
• elektrokoagulację (niszczenie brodawek z pomocą prądu zmiennego),
• laseroterapię (traktowanie brodawki związkami lasera pod znieczuleniem).

Bibliografia

• Szponar A., Borzęcki A., Urbańska A. i in., Brodawki płciowe – etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie, Nowa Medycyna 2017, 3: 42-46.
• Śpiewak R., Sznelewski P., Bezpieczna, nieablacyjna metoda usuwania brodawek zwykłych za pomocą lasera diodowego, Estetologia, Medycyna i Kosmetologia 2012, 2: 99-121.
• Wojciechowska U. i wsp., Nowotwory złośliwe w Polsce w 2002 roku, Centrum Onkologii, Warszawa 2004.
• Bręborowicz G.H., Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.