Gdy przytłaczają Cię obowiązki…
Czy zdarza Ci się, że Twój partner powinien wiedzieć pewne rzeczy, zanim mu o nich powiesz? Czy wykonujesz większość, a nawet wszystkie obowiązki domowe, opiekujesz się dziećmi i pracujesz na etacie? Nie masz czasu na swoje pasje i spotkania z przyjaciółkami? A może zaniedbałaś swój rozwój osobisty, studia, karierę, ponieważ domowe obowiązki Cię przytłaczają? Jeśli przynajmniej na jedno z pytań odpowiedziałaś twierdząco, powinnaś poznać podstawy asertywności. Umiejętność ta pomoże Ci bowiem wprowadzić w domu równy podział obowiązków, a także poprawi atmosferę w związku. Będąc osobą asertywną, przestaniesz czuć się traktowana niesprawiedliwie i wiecznie zmęczona. Znajdziesz czas na swoje pasje, partner będzie Cię bardziej doceniał, a Ty w nim również zobaczysz nowe, pozytywne cechy, których dotąd nie ujawniał. W niniejszym artykule podpowiadamy, jak być bardziej asertywnym, a także jak przełożyć tę umiejętność do życia partnerskiego, życia w związku dwojga ludzi.
Asertywność to rozmowa
Asertywności nie ma bez rozmowy. Nikt nie ma zdolności telepatycznych (a przynajmniej większość z nas) i nie domyśli się, czego w danej chwili pragniemy czy oczekujemy. Dlatego pierwszym krokiem do stania się osobą bardziej asertywną, jest podjęcie rozmowy. Należy komunikować swoje potrzeby związku i przypominać to, na co umówiliśmy się, gdy zaczynaliśmy budować naszą relację. Istotne jest, aby komunikować to skutecznie – spokojnie, ale stanowczo, trzymając się obranego komunikatu (nie zmieniając co chwila jego treści). Wiele kobiet poddaje się, zanim w ogóle zacznie mówić o swoich pragnieniach. Liczą bowiem na to, że partner sam się domyśli, albo wyszły z założenia, że już wiele razy mówiły o tym, czego oczekują, ale bezskutecznie, więc nie ma sensu dalej w to brnąć. Być może sytuacja rzeczywiście nie jest do naprawienia, ale w wielu przypadkach problem stanowi skuteczna komunikacja.
Asertywność i szacunek w komunikacji
Aby komunikować się skutecznie, zwracaj uwagę na zachowania i fakty, a nie na samą osobę. Miej z tyłu głowy zawsze szacunek do drugiej osoby – pomyśl, jak chciałabyś, aby partner sam się do Ciebie zwracał. Nie możesz ranić drugiej osoby, skupiać się na jej wadach czy błędach, ale na danej sytuacji. Przykład? Zamiast mówić: „jak zwykle nie wyniosłeś śmieci”, powiedz: „śmieci już zaczynają bardzo brzydko pachnieć – czy mógłbyś je wynieść?”. Innym sposobem jest wyrażanie potrzeb używając sformułowania „my”, zamiast „ja i ty”. Dla przykładu, powiedz: „powinniśmy popracować nad podziałem obowiązków, żeby w domu było czysto, ale żeby nikt nie był sfrustrowany – ustalimy wspólnie jakiś kompromis”, zamiast „powinieneś zajmować się większą ilością obowiązków w naszym domu, ponieważ obecnie ja wykonuję praktycznie wszystkie”.
Ponadto aby komunikat był skuteczny, musi być wypowiadany spokojnym, ale stanowczym tonem. Bądź pewna siebie i panuj nad emocjami. Dodatkowo nie zapominaj o mowie ciała. Nie możesz pokazywać ani uległości, ani agresji, gdy komunikujesz się asertywnie. Mowa ciała jest bardzo ważna dla skuteczności tego, co mówisz.
Jakie sytuacje w związku wymagają asertywnego zachowania?
Kwestią problematyczną zwykle są obowiązki domowe. Kobiety często podejmują – tak samo, jak ich partner – pracę na etat, ale domowymi obowiązkami zajmują się same, partner nie pomaga im w domu. Często mówią wówczas „oboje pracujemy, a mąż nie pomaga mi w sprzątaniu – co robić?”. Zwróć uwagę, że w tym komunikacie kobieta jest przekonana, że mężczyzna powinien jej „pomagać” – tak, jakby dom nie należał również do niego i jakby to nie on w nim brudził tak samo, jak kobieta. Po drugie, kobiety często z góry biorą na siebie obowiązki domowe, takie jak gotowanie czy robienie zakupów – zapewne wynika to ze wzorców otrzymanych z rodzinnego domu. Jednak wówczas zapominają, że ich mamy prawdopodobnie nie chodziły do pracy zawodowej na etat, tylko opiekowały się domem i dziećmi – i miały wówczas możliwość wykonywania wszystkich obowiązków domowych, bez uczucia frustracji. W dzisiejszych czasach, gdy kobiety są aktywne zawodowo i po urlopie macierzyńskim wracają do pracy, często pozostawiają sobie wiele obowiązków domowych, które powinny zostać rozdzielone na dwie osoby zajmujące się gospodarstwem domowym. I w takiej sytuacji pracują na dwa etaty – zawodowo i w domu. A wszystko dlatego, że na początku relacji nie wyjaśniły sobie jasno z partnerem podstawowych zasad współżycia.
Asertywność w związku – jak zacząć ją wprowadzać? Przykład
Asertywność w związku musi być wprowadzana za każdym razem, gdy tylko nadarzy się okazja. W tym celu powinnaś nauczyć się tego, jak komunikować się asertywnie. Komunikat asertywny składa się z trzech elementów:
- pierwszy element – opisuje Twoje uczucia w związku z daną sytuacją,
- drugi element – opisuje powód, dla którego się tak czujesz,
- trzeci element – opisuje jasno i precyzyjnie Twoje oczekiwanie.
Zanim podejmiesz rozmowę na dany temat (np. chcesz, aby mąż zaczął wynosić śmieci), powinnaś wcześniej się do niej przygotować i jasno określić, jakie masz oczekiwania. Dzięki temu podczas rozmowy będziesz bardziej pewna siebie, a więc Twój autorytet będzie większy – a co za tym idzie, komunikat może okazać się bardziej skuteczny.
Oto przykład komunikatu asertywnego dla sytuacji, gdy czujesz się przemęczona i przeciążona obowiązkami i uważasz, że maż powinien przejąć część obowiązków. W takiej sytuacji możesz asertywnie powiedzieć:
- Kochanie, chciałabym porozmawiać z Tobą o naszych obowiązkach domowych.
Gdy partner zada pytanie, co dokładnie chcesz omówić, zacznij najpierw od opisania swoich uczuć, mówiąc:
- Czuje się strasznie przemęczona obowiązkami domowymi. Wydaje mi się, że właściwie wszystko jest na mojej głowie, jeżeli chodzi o utrzymanie domu i opiekę nad dziećmi…”.
Gdy skończysz krótko opisywać swoje uczucia, przejdź do wyrażenia swojego oczekiwania, np. tak, jak poniżej:
- Bardzo zależy mi na tym, abyśmy zaczęli sprzątać w naszym domu wspólnie.
Zauważ, że używając sformułowania „nasz dom”, wzmacniasz swój komunikat – podkreślasz, że to Wasze wspólne mieszkanie, więc oboje powinniście się nim zajmować – że to również obowiązek partnera. Uważaj na to, aby nie był zbyt emocjonalna. Bądź konkretna. Nie mów np. „Czuję się przeciążona, bo nie sprzątasz w domu” – ponieważ zapewne usłyszysz: „Ja nie sprzątam? Przecież wrzuciłem ostatnio po śniadaniu talerze do zmywarki”.
Nie daj się także wyprowadzić z równowagi. Bądź spokojna i opanowana. Może się zdarzyć, że komunikując się asertywnie, napotkasz opór partnera – poczuje się zagrożony i wówczas odbije piłeczkę, mówiąc: „Przecież ja koszę trawę i robię zakupy”. Jeżeli tak jest faktycznie, doceń go słowami: „Wiem Kochanie, bardzo się cieszę, że to robisz”, ale dodaj „Dzięki temu mogę coś dla nas ugotować, ale mimo to nadal mam większość obowiązków domowych na głowie, zwłaszcza w soboty, gdy sprzątanie zajmuje mi cały dzień. Dlatego chciałabym, żebyśmy wspólnie podzielili się wszystkimi obowiązkami, aby żadne z nas nie było przeciążone – dzięki temu znajdziemy więcej czasu dla siebie”. Nie mów tego z wyrzutem, ponieważ możesz doprowadzić do awantury. Precyzyjnie wyrażaj to, czego oczekujesz.
Ponadto musisz być przygotowana na sytuację, gdy partner zapyta Cię, co chciałabyś, aby robił – musisz to wiedzieć dokładnie. Najlepiej wcześniej przygotuj listę zadań, jakie są do zrobienia w domu. Wtedy będziesz mogła pokazać ją mężowi ze słowami „zrobiłam listę rzeczy, które w każdym tygodniu muszą być w domu zrobione – może wspólnie zdecydujemy, jak się podzielić tymi obowiązkami – nie chcę Ci narzucać ich z góry”.
Asertywność znaczy konkretność
Jak widzisz na powyższym przykładzie, asertywna komunikacja polega na wyrażaniu swoich uczuć i oczekiwań w sposób konkretny, jasny, sprecyzowany i dokładnie przemyślany. Kobiety, które nie wyrażą się konkretnie, prawdopodobnie nie otrzymają również konkretnej odpowiedzi od swojego partnera. Pamiętaj: traktuj partnera z szacunkiem, ale bądź stanowcza i pokaż, że wiesz, czego oczekujesz i jakie są Twoje pragnienia. Pamiętaj także, że to nie koncert życzeń – niech rozmowa nad podziałem obowiązków nie kończy się na tym, że partner wybierze np. tylko dwie rzeczy, podczas gdy jest ich do zrobienia w domu dwadzieścia. Jeżeli jest coś, czego nie lubisz robić, zapytaj partnera, czy on może się tym zająć – być może nie będzie miał z tym problemu. Sama również nie wciskaj mu na siłę obowiązków, których on nie lubi wykonywać, a dla Ciebie są one dość obojętne lub nie przeszkadzają Ci. Chodzi o to, abyście oboje byli zadowoleni – aby każdy z Was poczuł, że jest doceniany i szanowany w tej relacji.
Doceniaj poprawę zachowania w związku
Nie zapominaj także o fakcie, że w związku asertywnego zachowania wymagają też sytuacje, gdy czujemy się dobrze. Np. gdy w sobotę wieczorem, po wspólnym sprzątaniu czujesz się szczęśliwa i usatysfakcjonowana, powiedz o tym partnerowi, np. w słowach: „Kochanie, dziękuję, że mogliśmy wspólnie zrobić wszystkie porządki – pierwszy raz po sprzątaniu czuję się nie zmęczona, a szczęśliwa”.
Asertywność w związku nie ma bowiem służyć tylko temu, aby reagować, gdy coś jest nie w porządku. Twój mąż na pewno często robi coś fajnego, co odciąża Cię od obowiązków albo sprawia przyjemność – np. zabiera Cię do kina albo spędza czas z dziećmi. Musisz pamiętać, aby często po tego typu sytuacjach pokazywać mu, że widzisz i doceniasz to, co robi. Nie myśl, że takie zachowania z Jego strony Ci się po prostu „należą”, bo codziennie robisz wiele innych rzeczy, a on Cię nie chwali. To błąd i błędne koło – jeżeli ktoś zrobił coś miłego, należy podziękować. Gdy wprowadzić taką komunikację, zobaczysz szybko, że partner również zacznie Cię częściej chwalić i dziękować za to, co zrobiłaś. A to prowadzi do ogólnej poprawy relacji w związku, poprawy atmosfery i motywacji do dalszego działania. I to wystarczy.
Jeżeli dotąd taka komunikacja była Ci obca, nic nie stoi na przeszkodzie, aby zacząć się jej uczyć. Nie bój się, jeśli na początku nie będzie Ci to do końca wychodzić. Nauka asertywności jest niczym nauka języka obcego, a im więcej ćwiczeń wykonasz, tym lepsze będziesz osiągać rezultaty. Stosuj techniki asertywności przy każdej sposobności, nie tylko w związku z partnerem, ale również w innych relacjach (np. z rodziną i przyjaciółmi) czy w pracy.
