Aronia – co to za owoc?
Aronia ma swoje pochodzenie w Ameryce Północnej, ale jest uprawiana na szeroką skalę na innych kontynentach: w tym także w Europie, a co za tym idzie, również w Polsce. Czasami sadzona jest w przydomowych ogrodach, a niekiedy w lasach – lub występuje dziko na torfowiskach, ponieważ jest gatunkiem mocno inwazyjnym. Badania potwierdzają, że spożywanie aronii wpływa m.in. na spowolnienie procesów starzenia się, poprawę stanu włosów, skóry i paznokci, poprawę pamięci i koncentracji oraz regulację przemiany materii.
Aronia czarna to owocujący krzew, który botanicznie jest spokrewniony z wiśnią, porzeczką oraz jabłonią. Jej owoce są bogate w korzystne dla nas związki odżywcze, które silnie wspierają organizm i chronią m.in. układ krążenia. Owoce aronii można wykorzystać na kilka sposobów: można zrobić z nich dżem, herbatkę, sok czy leczniczą nalewkę. Poniżej wyjaśniamy, jakie korzyści dla zdrowia płyną ze spożywania owoców aronii oraz jakie jest ich zastosowanie.
Aronia – wygląd rośliny i owoców
Aronia pod względem botanicznym, należy do krzewów z rodziny różowatych. Dorasta do 2,5-3 m wysokości. Jest mało wymagająca, jeżeli chodzi o uprawę, ponieważ urośnie zarówno w glebie suchej, jak i bardzo podmokłej. Jej wzrost może wspomóc stanowisko słoneczne.
Wartości odżywcze aronii
Owoce aronii są pełne korzystnych dla naszego zdrowia składników. Należą do nich m.in. antyoksydanty z grupy polifenoli – zwłaszcza antocyjany, które są niezastąpione we wspieraniu organizmu w walce z rozmaitymi chorobami. W owocach aronii znajdziemy także bogactwo witamin, zwłaszcza kwasu foliowego i witaminy K, które występują w dużych ilościach. Ponadto owoce aronii zawierają wiele innych witamin – ale w mniejszych ilościach. Do nich zaliczają się m.in. witamina A, witamina B3 i B6, witamina E. Występują także – znikome – ilości witaminy C (powszechnie uważa się, że aronia ma bardzo dużo witaminy C, ale nie jest to prawda – w owocach aronii jest jej zaledwie 0,7 mg na 100 g, a tymczasem taka sama porcja truskawek dostarcza aż 69 mg witaminy C na 100 g).
Poza powyższymi związkami, owoce aronii zawierają także fenolokwasy, pektyny, garbniki i składniki mineralne, takie jak: potas, wapń, magnez, żelazo, jod, mangan, miedź, bor, molibden, kobalt.
Porcja 100 g owoców aronii dostarcza 47 kcal, 17 g błonnika pokarmowego oraz 33,8 g białka. Jak widać, owoce te mają niewiele kalorii, dlatego mogą być ze spokojem włączone do diety osób odchudzających się, z nadwagą lub otyłych.
Aronia – jak smakują jej owoce?
Surowe owoce aronii są kwaśne i cierpkie, więc raczej nie nadają się do spożycia od razu po zerwaniu z krzaka. Z powodzeniem jednak sprawdzą się jako dodatek do słodkiego koktajlu z bananem. Najczęściej jednak pije się sok z aronii, nalewkę, koktajle czy smoothie (a także dodaje się aronię do sosów mięsnych) albo spożywa się dżem aroniowy, lody lub desery z aronią. Są to w większości produkty słodzone, więc oczywiście trzeba zachować umiar, ale podawane w ilości kilku łyżek dziennie będą cenne dla naszej codziennej diety i wspieraniu organizmu – wzmacnianiu jego odporności.
Warto wiedzieć, że owoce aronii tracą swój cierpki smak po przemrożeniu – możemy więc włożyć je na 2 dni przed spożyciem do zamrażalnika.
Aronia – właściwości lecznicze i prozdrowotne
Aronia bez wątpienia należy do najzdrowszych owoców. Picie soku z aronii już po kilku tygodniach może doprowadzić do np. obniżenia ciśnienia krwi u osób, które zmagają się z nadciśnieniem. Spożywanie aronii wspiera ochronę organizmu przed chorobami układu sercowo-naczyniowego (zawałem serca, udarem mózgu czy rozwojem miażdżycy) – a to dzięki rutynie zawartej w owocach, która uszczelnia oraz wzmacnia naczynia krwionośne. Antyoksydanty i witamina E z kolei, obniżają poziom złego cholesterolu. Owoce aronii mają także działanie obniżające wchłanianie glukozy – będą więc zalecane zwłaszcza osobom chorującym na cukrzycę.
W kilku badaniach naukowych dowiedziono, że zarówno sok z aronii, jak herbata czy kompot, mogą pozytywnie działać na układ pokarmowy oraz nerwowy. Dzięki polifenolom i witaminie B3, aronia jest środkiem, który może zapobiegać demencji, Alzheimerowi czy Parkinsonowi. Z kolei zawartość antocyjanów oraz witaminy A sprawia, że regularne spożywanie aronii korzystnie wpłynie na nasz wzrok: m.in. poprzez poprawę ukrwienia siatkówki i ochronę plamki żółtej oka – przez co wspomaga hamowanie rozwoju zaćmy czy innych chorób oczu.
Aronia łagodzi stany zapalne, zwalcza niektóre infekcje bakteryjne i wirusowe. Preparaty z wyciągiem z aronii stosowane są m.in. w profilaktyce przeciwko grypie, a także w jej leczeniu. Aronia ponadto przyspiesza oczyszczanie organizmu z toksyn.
Owoce aronii znajdują swoje zastosowanie także w przemyśle kosmetycznym, ponieważ chronią przed szkodliwym promieniowaniem UV i spowalniają procesy starzenia się skóry.
1. Wpływ na poprawę wzroku u osób starszych
Owoce aronii mają wiele antyoksydantów. Jeżeli tego typu produkty na stałe wprowadzamy do jadłospisu, możemy istotnie spowolnić procesy związane z utratą wzroku, które powoduje np. zaćma, jaskra czy degeneracja plamki żółtej. W badaniach naukowych udowodniono, że spożywanie aronii przez osoby starsze poprawia u nich widzenie i spowalnia degenerację narządu wzroku.
2. Aronia chroni przed rakiem
Aronia jest pełna witaminy P – ta natomiast jest bioflawonoidem, który pełni funkcje ochronne, m.in. przeciwko bakteriom, wirusom, grzybom czy szkodliwym działaniem słońca. Gdy regularnie spożywamy bioflawonoidy (a te znajdują się w owocach i warzywach), związki te budują pewnego rodzaju barierę ochronną w naszym organizmie, wykazując działanie przeciwutleniające. W owocach aronii znajdują się następujące bioflawonoidy: rutyna, antocyjany, kwercetyna, leukocyjany oraz katechiny. To bardzo aktywne i skuteczne w zwalczaniu wolnych rodników substancje, co z kolei można wiązać z działaniem przeciwnowotworowym.
Poza bioflawonoidami, owoce aroni zawierają kwas foliowy, witaminę B2 i B3, witaminę C oraz witaminę E. Bioflawonoidy mają zdolność poprawiania wchłaniania m.in. witaminy C, wzmagając jednocześnie jej działanie. Ta z kolei korzystnie wpływa na działanie innego przeciwutleniacza – witaminy E. Dzięki tym zależnościom, spożywanie owoców aronii niesie za sobą silne działanie przeciwutleniające, a więc hamujące rozwój wolnych rodników w organizmie (a co za tym idzie, komórek rakowych).
3. Działanie przeciwzapalne i przeciwwrzodowe
Antyoksydanty zawarte w aronii zmniejszą aktywność enzymu cyklooksygenazy-2 – oznacza to, że hamują rozwijający się stan zapalny w naszym organizmie. Z tego powodu aronię poleca się zwłaszcza osobom, które cierpią na zapalenie trzustki i wątroby oraz wrzody żołądka.
4. Aronia w walce z nadciśnieniem i wysokim cholesterolem
Rutyna i antocyjany zawarte w aronii, wykazują korzystne działanie na naczynia krwionośne, a konkretniej – uelastyczniają je, uszczelniają, wzmacniają oraz regulują ich przepuszczalność. Dzięki temu przyczyniają się do obniżenia ciśnienia krwi i poprawiają pracę nawet najdrobniejszych naczynek krwionośnych. Ograniczają ponadto utlenianie się lipidów oraz wpływają na obniżenie poziomu „złego” cholesterolu LDL (oraz jednocześnie mają zdolność podwyższania poziomu dobrego cholesterolu HDL). Spożywanie aronii jest więc zalecane zwłaszcza u osób ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego, w profilaktyce przeciwko zawałom, udarom i rozwoju miażdżycy.
5. Ochrona przed szkodliwym promieniowaniem UV
Owoce aronii mogą hamować produkcję wolnych rodników oraz białych krwinek, a także filtrują promieniowanie UV. Uznaje się zatem, że w odpowiednich dawkach mogą wspomagać leczenie osób z chorobą popromienną, a także chronią skórę przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych, także jeśli stanowią np. dodatek do kremu. Istnieją także opinie, że owoce aronii łagodzą skutki chemio- lub radioterapii stosowanych podczas leczenia chorób nowotworowych. Warto również sięgać po nie, gdy dużo czasu spędzamy przed komputerem, ponieważ mogą niwelować skutki promieniowania uwalnianego z takich urządzeń.
Owoce aronii – co z nich zrobić?
Aronię można przyrządzić na wiele sposobów. Popularne jest np. suszenie owoców aronii, aby na jesień i zimę przygotowywać z nich herbatki wzmacniające odporność. Największą jednak popularnością cieszą się soki oraz nalewki z aronii. Jak je zrobić? Zobaczcie poniżej.
Sok z aronii – właściwości i przepis
Sok z aronii może być podawany zarówno dorosłym, jak i dzieciom – z tego powodu jest bardzo popularny, zwłaszcza w okresach jesienno-zimowych, w celach wzmacniania odporności organizmu, m.in. w profilaktyce przeciwko grypie, przeziębieniu czy innym infekcjom. A po rozcieńczeniu z wodą powstaje bardzo smaczny napój uwielbiany przez dzieci! Co więcej, jest bardzo uniwersalny – można nim np. polewać placki albo jogurty. Poniżej przedstawiamy przepis na jego przygotowanie.
Składniki na sok z aronii:
- 1 kg odszypułkowanych i przemrożonych owoców aronii
- 0,5 l wody
- 0,5 kg cukru
- 1 cytryna
Przygotowanie soku:
1. Owoce myjemy pod zimną, bieżącą wodą, a następnie ściągnij z nich ogonki (najlepiej w rękawiczkach, aby nie odbarwić skóry). Po wysuszeniu ręcznikiem przemroź je przez co najmniej 12 godzin w zamrażalniku, aby owoce utraciły goryczkę i szybciej puściły sok.
2. Po przemrożeniu, umieść owoce w garnku. Dodaj także umyte listki aronii – możesz również dołączyć listki wiśni czy jeżyny, aby wzbogacić smak i właściwości zdrowotne soku. Całość zalej 2 szklankami zimnej wody i przykryj garnek pokrywką. Wszystko zagotuj na średnim ogniu, a następnie zmniejsz moc grzania do minimum i gotuj kolejne 40 minut.
3. Następnie odstaw garnek z palnika i nie ściągaj pokrywki. Pozostaw do przestygnięcia, a najlepiej nawet na 10 godzin, aby owoce puściły jak najwięcej soku.
4. Kolejny krok to przecedzanie – zlej sok przez sitko do drugiego garnka. Do tak odcedzonego soku wsyp cukier i wyciśnij sok z jednej cytryny (ale uważaj, aby do soku nie wpadła pestka!).
5. Garnek umieść na palniku na średnim ogniu i ciągle mieszając, doprowadź mieszankę do wrzenia. Następnie zmniejsz moc grzania i dalej mieszaj, aż do momentu rozpuszczenia w całości cukry. Gdy syrop zacznie się lekko gotować, przelej go do mniejszych buteleczek – najlepiej o ciemnym szkle. Jeśli syrop jest przelewany na gorąco, nie trzeba go dodatkowo pasteryzować.
Tak przygotowany sok z aronii możesz wykorzystać do: kisielu, galaretki, domowych żelków, herbatek, drinków, placków, naleśników, omletów na słodko, owsianki, jogurtu naturalnego. Można też pić go po prostu jako sok – wówczas tylko rozcieńczamy go z wodą.
Nalewka z aronii – właściwości i przepis
Nalewka z aronii ma bardzo ciekawy smak, uwielbiany przez wielu, a także wiele cennych właściwości. Słynie m.in. ze wzmacniania odporności i rozgrzewania organizmu. Jak ją zrobić?
Składniki nalewki z aronii:
- 2 kg odszypułkowanych i przemrożonych owoców aronii
- 1 kg cukru
- 1 l spirytusu
- 1 l wody
Przygotowanie:
Owoce zalewamy wodą i gotujemy ok. godzinę, aby puściły sok. Do wywaru można opcjonalnie dodać liście wiśni oraz laskę wanilii. Sok odcedzamy przez sitko, studzimy go, następnie dodajemy cukier i wlewamy spirytus. Miksturę przelewamy do butelek i odstawiamy na co najmniej 3 miesiące w chłodne i ciemne miejsce. Po tym czasie nalewka będzie gotowa do spożywania i świetnie sprawdzi się w jesienne oraz zimowe wieczory. Warto wiedzieć, że im dłużej taka nalewka będzie leżakować, tym będzie smaczniejsza.
