Kłamstwa na temat koronawirusa – uważajcie na niesprawdzone informacje!
Coraz więcej przypadków koronawirusa w Polsce i na świecie doprowadziło do pojawienia się w internecie wielu nieprawdziwych informacji na temat COVID-19. Między innymi ogromną popularność zyskał niebezpieczny łańcuszek na Facebooku, w którego treści podane były wskazówki na temat rzekomego leczenia koronawirusa w Chinach. Zgodnie z nimi, wirusa można rzekomo zabić pijąc ciepłą wodę powyżej 26-27 stopni oraz chodząc częściej na słońce i unikając jedzenia lodów, co jest oczywiście bzdurą – nie ma żadnych badań, które potwierdzałyby te tezy. C
Co więcej, w treści powielony jest groźny mit, że każda maska uchroni nas przed wirusem – to już niejednokrotnie było podważane przez środowisko medyczne! Poza tym zaleca się, aby maksi nosiły wyłącznie osoby, które mają objawy ze strony układu oddechowego. We wspomnianym łańcuszku na temat koronawirusa, nie wszystkie informacje są jednak nieprawdziwe. Autor zaleca np. mycie rąk mydłem. Nie oznacza to natomiast, że szukając informacji na temat zapobiegania czy leczenia zakażenia koronawirusem, mamy korzystać ze źródeł wątpliwego pochodzenia. Pamiętajcie, że sprawdzone i wiarygodne informacje znajdziecie na stronach rządowych oraz Światowej organizacji Zdrowia. Niestety wiara w niepotwierdzone informacje, a tym bardziej powielanie ich dalej, może zagrać nie tylko nam, ale i całemu społeczeństwu.
Dla ułatwienia, w niniejszym artykule przytaczamy poradnik, który niedawno opublikowała WHO na swojej stronie, zawierający najważniejsze pytania i odpowiedzi dotyczące koronawirusa. Pytania i odpowiedzi wzbogacamy o informacje z innych wiarygodnych źródeł: stron rządowych, innych publikacji WHO, a także z badań naukowych amerykańskich uniwersytetów.
Co to jest koronawirus? WHO wyjaśnia
Koronawirus należy do rodziny koronawirusów – wirusów, które powodują u ludzi oraz zwierząt choroby atakujące drogi oddechowe. Koronawirusy wywołują infekcje, które mogą przyjmować formy zwykłego przeziębienia, aż po ostre zespoły zagrażające życiu (np. MERS, czyli Middle East Respiratory Syndrome) czy też SARS – bardzo ciężką niewydolność oddechową. Koronawirus, który pojawił się w Wuhan pod koniec 2019 roku, a do Europy przybył na początku 2020 roku, wywołuje chorobę określoną przez naukowców jako COVID-19.
Czym jest choroba COVID-19? Skąd pochodzi?
COVID-19 to choroba zakaźna wywoływana przez koronawirus SARS-CoV-2. Choroba była nieznana przed epidemią w Wuhan (w chińskiej prowincji Hubei) – przed grudniem 2019 roku. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19), jest ostrą chorobą zakaźną układu oddechowego. Wirus, który ją wywołuje, jest spokrewniony z wirusem SARS - wcześniej nazywano go roboczo „2019-nCoV”. Chińscy badacze wskazali, że źródłem tego koronawirusa są zwierzęta, a pośrednim nosicielem mogą być łuskowce.
Objawy koronawirusa – jak objawia się COVID-19? Jak rozpoznać zarażenie?
Według WHO do najczęstszych objawów zakażenia koronawirusem należą: gorączka, suchy kaszel i zmęczenie. Niektóre osoby mogą również odczuwać inne, dodatkowe dolegliwości, np. zatkany nos, ból gardła, kaszel, biegunkę. Objawy z reguły są stosunkowo łagodne i nasilają się stopniowo. Bywa, że niektóre osoby w ogóle nie zauważają u siebie żadnych objawów i czują się dobrze. Co więcej, około 80 procent zarażonych osób dochodzi do siebie bez specjalnego leczenia. Tylko jedna na sześć osób, u których występuje COVID-19, przechodzi chorobę poważnie i ma np. trudności z oddychaniem.
Jak szybko pojawiają się objawy? W badaniach z 9 marca z "Annals of Internal Medicine" znajdziemy ustalenia dra Justina Lessera, według których u 97,5 procent zakażonych koronawirusem objawy pojawiają się w ciągu około 11,5 dnia od czasu ekspozycji. Mediana okresu inkubacji – według tych badań – wynosi 5,1 dnia. Oznacza to, że objawy koronawirusa pojawiają się zwykle po pięciu dniach od momentu zarażenia. Jak podaje jednak prof. William Hanage z Harvardu, ustalenia te mogą jednak się zmienić, ponieważ epidemia nadal się rozprzestrzenia i rozwija.
Dla kogo koronawirus jest najbardziej niebezpieczny?
Jak podają naukowcy, najciężej choroba przebiega u osób starszych, a także u osób z problemami kardiologicznymi, nadciśnieniem tętniczym oraz cukrzycą. Na ciężki przebieg COVID-19 narażone są także osoby o osłabionej odporności, z przewlekłymi chorobami, przyjmujące leki immunosupresyjne (np. osoby po przeszczepach), osoby podczas chemioterapii, a także chorujący na schorzenia układu oddechowego (np. astmę). Więcej na ten temat można przeczytać w badaniach naukowych opublikowanych na stronie „Lancetu”, według których spośród analizy 191 przypadków COVID-19 z chińskich szpitali, aż 48 procent osób miało choroby przewlekłe, a konkretniej:
- 30 procent osób zmagało się z nadciśnieniem,
- 19 procent – z cukrzycą,
- 8 procent – z chorobą niedokrwienną serca.
Lekarze wskazują również, że większym ryzykiem obarczone są kobiety w ciąży (źródło: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/aktualnosci/228419,jak-uniknac-zakazenia-koronawirusem-sars-cov-2 ), które również powinny szczególnie stosować się do zaleceń, mających na celu uniknięcie zachorowania. Grupom podwyższonego ryzyka zaleca się unikania miejsc zatłoczonych (np. środków komunikacji zbiorowej), uczestnictwa w większych zgromadzeniach czy obrzędach religijnych, przebywać w domu, jeśli to możliwe.
A co z przebiegiem COVID-19 u dzieci? Czy są narażone na ciężkie przejście choroby?
Z dotychczasowym obserwacji naukowców wynika, że u dzieci zakażenie koronawirusem może przebiegać łagodniej, niż u innych ludzi. Jak to możliwe, skoro dzieci należą do grupy osób z niską odpornością – szczególnie bardzo małe dzieci? Jest kilka teorii na ten temat, jednak jedna z nich wydaje się – według opinii środowiska medycznego – najbardziej prawdopodobna. Mówi ona o tym, że kluczową rolę mają tutaj pneumocyty typu 2, które są komórkami produkującymi surfaktant. Ten natomiast jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania pęcherzyków płucnych (pneumocyty typu 2 decydują wręcz o wydolności płuc). Uważa się, że komórki te u dzieci odradzają się w bardzo szybkim tempie.
U dorosłych jest ich o wiele mniej oraz odradzają się znacznie wolniej. Zdaniem naukowców może być tak, że wirus SARS-Co-2 atakuje właśnie pneumocyty typu 2, lecz w przypadku dzieci – mimo że komórki też zostają uszkodzone w wyniku zakażenia – łatwiej jest o odrodzenie się tychże komórek. W związku z tym u dzieci np. nie dochodzi często do niewydolności oddechowej, z powodu zarażenia koronawirusem.
Jak koronawirus się rozprzestrzenia? Jak można się zarazić?
Człowiek może zarazić się koronawirusem od innych nosicieli tego wirusa drogą kropelkową, a więc poprzez kropelki z nosa lub ust, które wydostają się na zewnątrz, gdy zarażona osoba kaszle, kicha, a nawet wydycha powietrze. Dlatego bardzo ważne jest to, aby zachowywać dystans co najmniej jednego metra, szczególnie od osoby, która kicha lub kaszle. Wirus osiada także na przedmiotach – do zarażenia może dojść wtedy, gdy ludzie z koronawirusem dotykali danej powierzchni, po czym inne osoby również miały z nią kontakt i dotknęły później dłonią oka, nosa lub ust, bez uprzedniej dezynfekcji/umycia rąk mydłem i wodą.
Jak długo koronawirus utrzymuje się na przedmiotach i powierzchniach?
Według danych z serwisu National Geographic ( https://www.national-geographic.pl/aktualnosci/koronawirus-moze-przetrwac-na-przedmiotach-szczegolnie-plastikowych), koronawirus może przetrwać nawet 72 godziny. Serwis powołuje się na badania naukowców z Princeton University oraz z University of California. Instytuty te wykazały, że wirus może przetrwać na plastiku i stali nierdzewnej nawet 3 dni, 25 godziny na teksturze oraz 4 godziny na miedzi.
Czy koronawirus przenosi się przez powietrze? Jak długo żyje w powietrzu?
Wspomniane badania naukowców z Princeton oraz University of California wskazują również, że wirus utrzymuje się w powietrzu do około trzech godzin. Światowa Organizacja Zdrowia, podaje natomiast, że wirus jest przenoszony głównie z kropelkami, nie przez powietrze.
Czy można się zarazić koronawirusem od osoby, która nie ma objawów choroby?
Niestety tak, ale z reguły koronawirus rozprzestrzenia się przez kropelki wydalane przez osobę chorą, zwykle poprzez kaszel. Ryzyko zarażenia się COVID-19 od osoby bez symptomów choroby, jest niskie, ale naukowcy jeszcze tego nie wykluczają. Obecnie WHO jest w trakcie dokonywania oceny na ten temat – gdy badania zakończą się, informacje pojawią się na stronie Światowej Organizacji Zdrowia.
Czy można zarazić się koronawirusem poprzez kał?
Według informacji opublikowanych przez WHO, COVID-19 może być przenoszony przez kał, ale ryzyko jest niskie. Wstępne badania sugerują, że wirus może być obecny w kale osoby zarażonej, jednak ta droga rozprzestrzeniania się nie jest główną przyczyną światowej epidemii. WHO nadal jest w trakcie dokonywania oceny, czy COVID-19 przenosi się z kałem na wysoką skalę. Co dadzą nam wyniki tych badań? Na przykład mogą dać kolejny powód do tego, aby bardzo dokładnie i regularnie myć ręce, zwłaszcza po skorzystaniu z toalety oraz przed jedzeniem.
Jak uniknąć zarażenia się koronawirusem? Jak się zabezpieczyć?
Warto stosować zaleceń Ministerstwa Zdrowia, które zostały przedstawione na poniższej grafice.
Ponadto, WHO stworzyła kilka wytycznych, które pomogą w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się wirusa i zmniejszą ryzyko zachorowania:
- Należy przede wszystkim śledzić aktualne informacje na temat koronawirusa dostępne na stronie WHO. W wersji polskiej przekazywane są one przez serwisy Ministerstwa Zdrowia, Kancelarię Premiera, a także Serwis Rzeczypospolitej Polskiej (https://www.gov.pl/web/koronawirus). Na tych stronach znajdziemy m.in. informacje, gdzie potwierdzono przypadki koronawirusa na świecie i w Polsce, ile jest aktualnie zakażeń, ile przeprowadzono badań, a także ile osób przebywa na kwarantannie. Z tych stron dowiemy się również, jak przejść samodzielnie kwarantannę i jakie inne środki prewencji podjąć. Mapę zarażeń koronawirusem w Polsce znajdziesz TUTAJ-> https://www.gov.pl/web/koronawirus/wykaz-zarazen-koronawirusem-sars-cov-2
- Dbaj o zdrowie swoje i innych dokładnie myjąc ręce wodą z mydłem lub środkach dezynfekującymi na bazie alkoholu (środki te zabijają wirusy znajdujące się potencjalnie na dłoniach).
- Zachowuj dystans od innych ludzi minimum 1 metr (niektóre źródła podają informację, że nawet 4 metry), zwłaszcza od osób, które kichają lub kaszlą.
- Nie dotykaj oczu, ust i nosa – to przez nie głównie można zarazić się COVID-19, jeśli na dłoniach znajduje się koronawirus!
- Upewnij się, że przestrzegasz – oraz osoby wokół Ciebie – higieny układu oddechowego, a mianowicie, czy zasłaniasz usta i noc w trakcie kaszlu i kichania – najlepiej zgiętą ręką w łokciu lub chusteczką? Jeśli zasłaniasz się chusteczką, jak najszybciej powinieneś ją wyrzucić do kosza, który będzie zamknięty.
- Jeśli źle się czujesz, zostań w domu. W celach prewencyjnych, zaleca się zostanie w domu wszystkim osobom, które mają taką możliwość, nawet, jeśli nie odczuwają objawów choroby. Na całym świecie rozpowszechniona jest związana z tym akcja #zostańwdomu. Dzięki temu zmniejszamy duże skupiska ludzi, a co za tym idzie – znacznie ograniczamy rozprzestrzenianie się koronawirusa. To bardzo odpowiedzialne i potrzebne zachowanie!
- Jeśli źle się czujesz, masz gorączkę, kaszel, trudności w oddychaniu, skontaktuj się z podana przez Ministerstwo Zdrowia infolinią. Nie idź absolutnie do przychodni czy szpitala, bez uprzedniego kontaktu z odpowiednimi służbami medycznymi, ponieważ możesz stanowić zagrożenie epidemiologiczne dla innych!
- Respektuj instrukcje rządowe i służb medycznych, obowiązujące w Twoim kraju.
Podsumowanie ochrony przez zarażeniem koronawirusem przedstawia także krótki filmik Ministerstwa Zdrowia.
Czy antybiotyki mogą zapobiegać lub leczyć COVID-19?
To kolejny mit. Antybiotyki nie pomagają w zapobieganiu i leczeniu COVID-19. Działają na infekcje bakteryjne, a nie wirusowe.
W marcu 2020 roku odkryto jednak, że w zwalczaniu koronawirusa - zmniejszaniu/zatrzymywaniu objawów, skuteczna jest chlorochina, która znajduje się m.in. w polskim leku Arechin.
Czy istnieje lek lub szczepionka na koronawirusa? Co z polskim lekiem ARECHIN?
W momencie, gdy zestaw pytań i odpowiedzi WHO został opublikowany, nie było potwierdzonych informacji o istnieniu leku lub szczepionki na koronawirusa. Jednak 13 marca 2020 roku, lek produkowany w Polsce przez ADAMED, został oficjalnie uznany za środek wskazany w terapii wspomagającej leczenie COVID-19 (SARS-CoV-2). Mowa o leku Arechin, który dotąd stosowany był w terapii malarii! Decyzja została wydana przez Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Arechin posiada substancję czynną o nazwie chlorochina. Od momentu ogłoszenia tego leku jako wspomagającego terapię w przebiegu zakażenia koronawirusem, cały jego zapas oraz bieżąca produkcja, trafią do Agencji Rezerw Materiałów oraz Ministerstwa Zdrowia.
Czy COVID-19 to SARS?
Nie, wirus COVID-19 oraz ten, który powoduje SARS, są co prawda spokrewnione genetycznie, ale są od siebie różne. SARAS jest znacznie bardziej zabójczy, ale o wiele mniej zakaźny od koronawirusa COVID-19.
Czy noszenie maski ochronnej jest zalecane do zapobiegania koronawirusowi?
Według zaleceń WHO osoby, które nie kaszlą, nie powinny nosić maski medycznej. Maski medyczne przeznaczone są dla osób, które mają objawy COVID-19 oraz dla tych, którzy opiekują się osobami z kaszlem i gorączką. Używanie masek jest także ważne dla pracowników służby zdrowia, opiekunów osób, które potencjalnie są zarażone, a także dla osób ze szczególnie narażonych grup zawodowych (np. ekip sprzątających w dużych zakładach produkcyjnych).
WHO zaleca racjonalne stosowanie masek, aby uniknąć marnowania bardzo ograniczonych zasobów. Jeśli masz objawy oddechowe, jak najbardziej używanie maski jest uzasadnione.
Czy można zarazić się koronawirusem od zwierząt?
Koronawirusy są powszechne u zwierząt. Ludzie rzadko zarażają się takimi wirusami od zwierząt; SARS-CoV był związany z cywetami, a MERS-CoV był rozprzestrzeniany przez dromadery. Ewentualne źródła COVID-19 nie zostały potwierdzone u zwierząt. Aby jednak się uchronić, powinniśmy unikać wizyt na rynkach z żywymi zwierzętami. Przestrzegajmy zasad związanych z bezpiecznych obchodzeniem się z żywnością, a w szczególności z surowym mięsem, mlekiem i narządami zwierzęcymi. Nie zaleca się spożywania surowych produktów pochodzenia zwierzęcego. Ponadto powinno się dokładnie myć surowe mięso oraz jajka przed obróbką termiczną.
Czy można zarazić się koronawirusem od psa, kota lub innego zwierzęcia domowego?
Według danych WHO, nie ma dowodów na to, aby zwierzęta domowe, takie jak psy czy koty, mogły rozprzestrzeniać COVID-19 wśród ludzi.
Czy bezpieczne jest zamówienie paczki z AlliExpress lub innego serwisu z obszaru w którym zgłoszono COVID-19?
Prawdopodobieństwo zarażenia się koronawirusem przez paczkę z Chin jest praktycznie zerowe – wirus na powierzchniach może przetrwać do 3 dni. W przypadku innych rejonów, również zamówienie paczki nie powinno być niebezpieczne – takie ryzyko jest bardzo niskie. Pamiętajmy, aby po odebraniu paczki dokładnie umyć ręce. Tym sposobem zminimalizujemy ryzyko.
Cz koronawirusem można zarazić się przez żywność?
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) opublikował 9 marca informację, że zgodnie z aktualną wiedzą, nie ma dowodów na to, że żywność może być źródłem lub ogniwem transmisji koronawirusa. Jednak, jak wskazują specjaliści, warto dmuchać na zimne i stosować obróbkę termiczną. Koronawirusy bowiem, podczas niej giną. Potrzebny jest jednak czas i odpowiednio wysoka temperatura, a konkretniej: 60 stopni C przez około 30 minut. Takie przygotowywanie mięsa czy innych surowych produktów, eliminuje zanieczyszczenia mikrobiologiczne, w tym również wirus SARS CoV-2.
Sprawdź, gdzie występuje koronawirus w Polsce - TUTAJ.
