Erytrol – właściwości, szkodliwość, indeks glikemiczny

Eryrtol – słodzik o zerowym indeksie glikemicznym

Erytrol (erytrytol) ma indeks glikemiczny (IG) równy 0. Indeks glikemiczny określa to, jak szybko po spożyciu danego posiłku rośnie poziom glikozy we krwi i do jakiej wartości. Im niższy jest indeks glikemiczny, tym wzrost stężenia cukru we krwi jest wolniejszy i dochodzi do niższej wartości. Według naukowców, spożycie erytrolu w ilości 0,3 g/kg masy ciała praktycznie nie powoduje zmian w poziomie glukozy czy insuliny we krwi. Co ciekawe, w badaniach wykazano, że ta sama dawka glukozy szybko prowadziła do zwiększenia tych stężeń. Wyniki potwierdzają zatem, że erytrol nie wpływa na to, jakie jest stężenie glikozy we krwi. Właśnie z tego powodu słodzik ten jest uznawany za najbezpieczniejszy zamiennik cukru, szczególnie dla osób zmagających się z cukrzycą. Jakie jeszcze właściwości ma erytrol i czy warto go stosować także z innych powodów? Wyjaśniam poniżej.

Erytrol – właściwości antyoksydacyjne

Erytrol w badaniach wykazał podobne zdolność wymiatania wolnych rodników hydroksylowych, co mannitol (związek ten jest powszechnie znany jako skuteczny do walki z wolnymi rodnikami). Oba te związki mają zbliżoną strukturę, stąd naukowcy przyjrzeli się im bliżej. Zdolności antyoksydacyjne erytrytolu dowiedziono w badaniach na szczurach, które były karmione tą substancją przez 3 tygodnie. Okazało się, że zdolność zmiatania rodników przez erytrol nie została potwierdzona tylko dla rodników ponadtlenkowych – dla nich erytrol pozostawał obojętny. W innym badaniu natomiast wykazano, że erytrol zmniejsza peroksydację lipidów.

Właściwości przeciwpróchnicze erytrolu

Próchnica rozwija się na skutek aktywności bakterii, m.in. Streptococcus mutans czy Streptococcus sobrinus. Próchnica wynika także z występowania zaburzenia między bakteriami jamy ustnej (zaburzona równowaga między bakteriami betlenowymi, gram-ujemnymi oraz paciorkowcami), co może prowadzić także do chorób przyzębia i jego zapalenia.

W pewnych badaniach stwierdzono, że erytrol (podobnie, jak i ksylitol) wpływa istotnie na zmniejszenie liczby bakterii w porównaniu z grupą kontrolną, której podawano srobitol. Efekt taki występował po 3 latach od wykonania testu – wykazano wówczas wyraźne różnice w mikrobiomie śliny osób badanych. W grupie spożywającej erytrol, występowanie Streptococcus mutans był najniższe, podobnie jak i kliniczne markery próchnicze. Wykazano ponadto związek między zmniejszoną częstością występowania Streptococcus sobrinus, a zastosowaniem erytrolu. Inaczej mówiąc, spożycie erytrolu w przytoczonych badaniach było związane z mniejszym odsetkiem występowania bakterii odpowiedzialnych za rozwój cukrzycy.

Czy erytrol można przedawkować?

Erytrol jest stosunkowo dobrze tolerowany przez organizm (w porównaniu z innymi alkoholami cukrowymi), co jest spowodowane tym, że tylko niewielkie jego ilości trafiają do okrężnicy, przez co występuje mniejsze ryzyko objawów niepożądanych. Natomiast przy nadmiernym spożyciu eryrtolu może dojść do efektu przeczyszczającego oraz wzdęć. Jaka jest bezpieczna ilość? Badania na erytrytolem wykazały, że przyjmowanie 1 g tego produktu na każdy kilogram masy ciała, nie wpływa na wzrost częstości występowania skutków ubocznych o charakterze żołądkowo-jelitowym. W innym badaniu natomiast wykazano, że przyjmowanie 35 g erytrolu również nie powoduje negatywnych skutków. Niekorzystne efekty zauważono dopiero przy spożyciu 50 g erytrolu w napoju – pojawiły się odgłosy przypominające burczenie w brzuchu. Dla porównania z innymi słodzikami, spożycie takiej ilości np. ksylitolu powoduje istotne zaburzenia ze strony układu pokarmowego.

Maksymalna dawka, która nie spowoduje efektu przeczyszczającego, to – według dotychczasowych analiz – 0,80 g na kilogram masy ciała dla kobiet oraz 0,66 g na kilogram masy ciała dla mężczyzn, jednakże maksymalna dawka zależy także od sposobu podania: lepiej tolerowane jest stosowanie erytrolu wraz z posiłkami stałymi, niż jako dodatek do napojów.

Erytrol – czy jest bezpieczny w produktach spożywczych?

W produktach spożywczych erytrol ma oznaczenie E 968. Erytrol może być stosowany w żywności na tzw. poziomie quantum satis, który to oznacza, że nie określono maksymalnego poziomu liczbowego i producenci nie powinni przekraczać zawartości substancji w danym produkcie ponad konieczność osiągnięcia zamierzonego celu oraz pod warunkiem, że konsumenci nie są wprowadzani w błąd. W 2003 roku ponadto stwierdzono (przez SCF), że erytrol jest bezpiecznym składnikiem do stosowania w produktach spożywczych. To również wskazuje, że erytrytol jest bezpieczną substancją słodzącą.

FAQ – najważniejsze pytania i odpowiedzi

W związku z erytrolem pojawia się kilka wątpliwości, o których czytamy m.in. na różnego rodzaju forach internetowych czy artykułach w prasie. Poniżej pokrótce odpowiem na najczęstsze z nich.

1. Co to jest erytrol?

Erytrol to związek 4-węglowy, należący do alkoholi cukrowych nazywanych poliolami. Jest zamiennikiem tradycyjnego cukru białego, ze względu na słodki smak, niski indeks glikemiczny i niską wartość kaloryczną. Polecany jest szczególnie dla diabetyków i osób na diecie redukcyjnej. Erytrol dostarcza zaledwie 0,2 kcal w 1 gramie. Jest uznawany za niemal bezkaloryczny słodzik.

2. Czy erytrol jest toksyczny?

Jak dotąd zbadano erytrol pod kątem toksyczności ostrej i zakwalifikowano go jako środek nietoksyczny przy podaniu doustnym. Inne badania wykazały także, że erytrol nie wpływa m.in. na długość życia czy rozwój nowotworów u szczurów. U zwierząt tych nie wykazano ponadto, aby nawet w dużych dawkach (do 16 g na kilogram masy ciała) erytrol wpływał na płodność i rozrodczość. Można zatem uznać, że erytrol nie jest toksyczny czy rakotwórczy – jest bezpieczną substancją słodzącą, która nie powoduje poważnych skutków ubocznych.

3. Czy są słodycze z erytrolem?

Erytrol coraz częściej stanowi jeden ze składników produktów spożywczych, zastępując powszechnie stosowany syrop fruktozowo-glukozowy. Erytrol znajdziemy m.in. w niektórych słodyczach, takich jak żelki, lizaki czy czekolada. Zaletą erytrolu jest fakt, że nadaje słodki smak, ale jest całkowicie bezpieczny.

4. Erytrol czy ksylitol?

Rozważając wybór między erytrolem czy ksylitolem, zwróćmy uwagę, że oba zamienniki cukru są zdrowsze od tradycyjnego słodzika. Jednak erytrol ma tę przewagę nad ksylitolem, że dostarcza mniejszą liczbę kalorii oraz ma niższy indeks glikemiczny. Jest także korzystniej tolerowany przez organizm i powoduje mniej skutków ubocznych (oraz łagodniejszych). Ksylitol słodkością jednak bardziej przypomina tradycyjny cukier.

Bibliografia

• Priya, K., Gupta, V. R. M., & Srikanth, K. (2011). Natural sweeteners: A complete review. Journal of Pharmacy Research, 4(7), 2034-2039.

• Grembecka, M. (2015). Sugar alcohols—their role in the modern world of sweeteners: a review. European Food Research and Technology, 241(1), 1-14.

• Lenhart, A., & Chey, W. D. (2017). A systematic review of the effects of polyols on gastrointestinal health and irritable bowel syndrome. Advances in nutrition, 8(4), 587-596.

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności.