Czy dieta dr Dąbrowskiej jest zdrowa?

Dieta dr Dąbrowskiej – na czym polega?

Dieta dr Dąbrowskiej (post warzywno-owocowy) jest zaliczana do najpopularniejszych diet odchudzających i oczyszczających organizm, mimo że utrata kilogramów nie jest na niej podstawowym celem (!). Dieta ta stosowana jest bardzo chętnie przez wiele kobiet, gdyż rzeczywiście daje spektakularne efekty. W ten sposób schudło m.in. wiele aktorek. Ale czy jest zdrowa i bezpieczna dla organizmu? Jedni eksperci ją zachwalają, ale inni są sceptyczni. Gdzie zatem leży właściwa ocena? Poznaj zasady, wady i zalety diety dr Dąbrowskiej oraz opinie dietetyków o tym poście, zanim sięgniesz po taką metodę odchudzania.

Zasady diety dr Dąbrowskiej budzą pierwsze wątpliwości

Pierwsze wątpliwości budzą już same podstawowe zasady stosowania diety dr Dąbrowskiej – polegają one bowiem na dwóch etapach. W pierwszym z nich przeprowadza się głodówkę oczyszczającą, a w drugim dieta jest wzbogacona o sezonowe, nieprzetworzone produkty. U podstaw tej diety leży bowiem przekonanie, że organizm potrzebuje dwóch elementów, aby uzyskać prawidłową wagę:

• oczyszczenie się z toksyn zatruwających organizm,

• pozbycie się złych nawyków żywieniowych, które doprowadziły nas do nadmiernej masy ciała.

Zgodnie z powyższymi zasadami, głodówka może trwać kilka, a nawet kilkadziesiąt (!) dni. Tym sposobem, wg zwolenników tej diety, organizmowi zostanie przywrócona tzw. zdolność do samoleczenia, a dodatkowo redukcji ulegnie tkanka tłuszczowa. Podczas głodówki oczyszczającej możemy spożywać tylko wybrane warzywa i owoce. Wskazane jest spożywanie kiszonek i surowych dań (nieprzetworzonych).

Kolejny etap ma na celu pozbycie się złych nawyków żywieniowych, a więc musimy zrezygnować np. ze słodzonych napojów, słodyczy czy alkoholu – ale nie tylko. Okazuje się, że dieta zabrania również spożywania nabiału, mięsa i kasz, co budzi wątpliwości dietetyków.

Co jeszcze budzi kontrowersje? Przez maksymalnie 42 dni dobowy limit kalorii nie może przekraczać 600-800 kcal. Ponadto, mimo że jest to dieta warzywno-owocowa, z owoców możemy jeść wyłącznie grejpfruty, jabłka oraz cytryny. W trakcie takiego żywienia dochodzi do bardzo szybkiego i efektownego spadku wagi. Dieta sprawia również, że organizm się oczyszcza, szczególnie układ pokarmowy.

Dieta dr Dąbrowskiej a leczenie chorób

Wg autorki diety – dr Ewy Dąbrowskiej – taki sposób żywienia jest wskazany szczególnie osobom z cukrzycą typu II, miażdżycą, chorobą Hashimoto, zakrzepicą, nadciśnieniem tętniczym oraz chorobą niedokrwienną serca. Jej zdaniem dieta jest w stanie zahamować rozwój wymienionych chorób, a nawet cofnąć ich objawy. W jaki sposób? Post owocowo-warzywny ma zadziałać detoksykująco oraz leczniczo, dzięki wystąpieniu procesu autofagii.

Czym jest ten proces? Autofagia to proces kataboliczny, polegający na utrzymaniu równowagi wewnętrznej w komórkach organizmu. Uszkodzone elementy komórkowe rozkładają się na czynniki pierwsze i podczas tego dochodzi do uwalniania sporych ilości energii. Proces ten ma miejsce w okresie długotrwałych niedoborów substancji odżywczych – a więc m.in. podczas postu na diecie Dąbrowskiej. Wówczas organizm zaczyna wykorzystywać zalegają złogi, patogeny i uszkodzone komórki po to, aby móc podtrzymywać funkcje życiowe. Dochodzi zatem do autofagii i szkodliwe elementy zostają oczyszczone lub całkowicie usunięte z organizmu. Na ich miejsce wchodzą nowe, zdrowe komórki. Proces autofagii odkrył w 2016 roku biolog Yoshinori Ohsumi i uzyskał za to nagrodę Nobla. W związku z tym wysnuto wnioski, że proces autofagii może być kluczowy w leczeniu wielu chorób cywilizacyjnych, m.in. nowotworów, choroby Hashimoto, cukrzycy typu II, choroby Alzheimera czy miażdżycy.

Co można jeść na diecie Dąbrowskiej, a co jest niedozwolone?

Według zasad diety Dąbrowskiej, post warzywno-owocowy powinien trwać od 2 do 6 tygodni. Ilość posiłków na tej diecie nie powinna być większa niż 3 na dobę, a całkowita kaloryczność powinna wynieść 600-800 kcal. W tym czasie można spożywać wyłącznie warzywa o niskiej zawartości skrobi, czyli np.:

• warzywa korzeniowe (marchew, rzodkiew, seler, pietruszka, buraki),

• warzywa dyniowate (kabaczki, dynia),

• warzywa kapustne (kapusta, brokuły, kalafior, jarmuż),

• warzywa cebulowe (cebula, czosnek, por),

• warzywa liściaste (pietruszka, sałaty, różne zioła),

• warzywa psiankowate (pomidory, papryka).

Warzywa powinny być spożywane w formie surowej. Dozwolone jest także spożywanie w niewielkich ilościach owoców o niskiej zawartości cukru, czyli jabłek, cytryn, jagód oraz grejpfrutów. Można przygotowywać z nich soki z dodatkiem warzyw. Owoce powinno się spożywać na surowo.

Na diecie dr Dąbrowskiej zakazane są natomiast wszelkie warzywa bogate w skrobię, czyli np. ziemniaki, wszelkiego rodzaju mięso, ryby i jaja, wszystkie oleje i tłuszcze, orzechy, nabiał, pieczywo, kasze oraz napoje inne niż woda (lub inne niż soki owocowo-warzywne).

Ponadto należy wdrożyć aktywność fizyczną. Niektórzy zalecają również stosowanie dodatkowym naturalnych terapii oczyszczających, np. masaży, korzystania z sauny czy hydrokolonoterapii. Po zakończeniu postu można stopniowo wprowadzać produkty pełnoziarniste i tłuszcze roślinne.

Czy dieta dr Dąbrowskiej jest zdrowa?

Dieta bogata w produkty wysokoprzetworzone i pełne konserwantów, tłuszczów nasyconych czy cukrów, jest dla nas niemal zabójcza – z pewnością spożywanie takich produktów jest szkodliwe dla naszych organów wewnętrznych i układów. Jednakże należy zaznaczyć, że nieprawdziwe jest twierdzenie, jakoby składniki te zatruwały nasz organizm. Za usuwanie toksyn z organizmu odpowiadają standardowo nasze organy, takie jak wątroba, nerki, jelita, a także krew. Gdyby w organizmie dochodziło rzeczywiście do „zatrucia”, konsekwencje byłyby o wiele poważniejsze niż ogólne uczucie osłabienia czy zmęczenia. Zatrucie organizmu to bardzo poważny stan kliniczny wymagający leczenia szpitalnego pod okiem lekarzy. Oczywiście wiele badań wskazuje, że stałe spożywanie wymienionych produktów (wysokoprzetworzonych) ma zły wpływ na nasze zdrowie i przyczynia się do powstania wielu chorób cywilizacyjnych (np. nadciśnienie czy cukrzyca), jednak aby odwrócić takie skutki, konieczne jest wprowadzenie zasad zdrowego odżywiania, które są zawarte m.in. w piramidzie żywienia. Pod kątem profilaktyki i leczenia chorób cywilizacyjnych, udowodnione działanie ma stosowanie chociażby diety śródziemnomorskiej i diety DASH, a dieta dr Dąbrowskiej nie ma nad nimi udokumentowanej przewagi w tym aspekcie.

Ponadto spożywanie wyłącznie warzyw i tylko wybranych owoców, a rezygnacja ze spożywania np. mięsa czy nabiału, może spowodować poważne niedobory w organizmie. Jakie konkretnie? Doprowadzimy m.in. do niedoboru:

• witaminy B12,

• wapnia,

• żelaza,

• magnezu,

• selenu,

• cynku,

• białka,

• kwasów tłuszczowych.

Z kolei te niedobory mogą doprowadzić do anemii, zaburzeń układu hormonalnego, wypadania włosów, problemów z koncentracją i wielu innych niekorzystnych skutków.

Innym argumentem przeciwko tej diecie jest to, że istnieje duże ryzyko efektu jo-jo po zakończeniu postu. Zdrowa dieta polega na tym, że jesteśmy w stanie utrzymać ją dłuższy czas, a przy tak wysokiej restrykcji kalorycznej oraz wielu niedoborach, pojawia się tzw. jedzenie napadowe – to skutecznie niweczy deficyt kaloryczny, który wytworzyliśmy. Ponadto przy stosowaniu przez dłuższy okres restrykcji kalorycznych, dochodzi do pogorszenia pracy tarczycy, co natomiast obniża jakość podstawowej przemiany materii. W efekcie organizm gorzej trawi pokarm, co skutkuje szybszym przybieraniem na wadze po zakończeniu diety.

Odpowiadając zatem na pytanie, czy warto stosować dietę dr Dąbrowskiej i czy jest ona zdrowa, muszę postawić dwojaką diagnozę: z jednej strony dieta ta promuje zdrowe odżywianie polegające na rezygnacji z wysokoprzetworzonych produktów, a także takich, które zawierają konserwanty czy cukier. Promuje również spożywanie warzyw, owoców i naturalnych probiotyków (w postaci kiszonek). To z pewnością przemawia za stosowaniem diety Dąbrowskiej. Z drugiej jednak strony dieta ta zakłada duży deficyt kaloryczny i nie przyzwala na spożywanie wielu ważnych dla zdrowia składników (np. białek czy zdrowego tłuszczu), co skutkuje pogorszeniem podstawowej przemiany materii i wieloma niedoborami, co nie pozostanie bez znaczenia dla ogólnej kondycji organizmu – i może przyczynić się do wielu nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu.

O wiele korzystniejsze jest stałe utrzymywanie zasad zdrowego żywienia, które uwzględnia piramida żywienia opracowana przez całe zespoły naukowców na całym świecie, a także utrzymywanie delikatnie ujemnego bilansu kalorycznego, zamiast stosować restrykcyjne posty, które nie do końca są bezpieczne. Najlepiej wyrobić sobie nawyk spożywania 4-5 lekkostrawnych posiłków w ciągu dnia o stałych porach, dzięki czemu organizm będzie czerpał na bieżąco energię z pożywienia. Warto również zadbać o odpowiednią dawkę energii z samego rana, spożywając pożywne śniadanie. W odchudzaniu istotny jest także ruch – nie schudniesz siedząc przed telewizorem, tylko np. podczas szybkiego spaceru, na który udasz się każdego dnia. To najlepszy przepis na skuteczne i zdrowe (!) odchudzani, czyli zdrowa dieta + regularna aktywność fizyczna.

Bibliografia

• Takeshige K., Baba M., Tsuboi S., Noda T., Ohsumi Y.: Autophagy in yeast demonstrated with proteinase-deficient mutants and conditions for its induction. J Cell Biol. 1992; 119(2):301-311.

• Dąbrowska E.: Ciało i ducha ratować żywieniem. Warszawa, Michalineum, 2003.

• Dąbrowska B.A.: Dieta warzywno-owocowa dr Ewy Dąbrowskiej. Przepisy. Kraków, WAM, 2017.

• Trexler E.T., Smith-Ryan A.E., Norton L.E.: Metabolic adaptation to weight loss: implications for the athlete. J Int Soc Sports Nutr. 2014; 11: 7.

• Headland ML, Clifton PM, Keogh JB. Effect of intermittent compared to continuous energy restriction on weight loss and weight maintenance after 12 months in healthy overweight or obese adults. Int J Obes (Lond). 2019 Oct;43(10):2028-2036. doi: 10.1038/s41366-018-0247-2. Epub 2018 Nov 23. Erratum in: Int J Obes (Lond). 2019 Apr;43(4):942.