Czy atopowe zapalenie skóry powodowane jest tylko czynnikami środowiskowymi?
Atopowe zapalenie skóry ma wiele przyczyn, z czego decydującą rolę odgrywają tutaj czynniki genetyczne, ponieważ najwięcej przypadków AZS odnotowuje się u dzieci, których rodzice również mają alergie (występuje dodatni wywiad alergiczny). Ryzyko jest jeszcze większe, gdy u obojga rodziców występuje choroba z kręgu atopii (a więc zarówno atopowe zapalenie skóry, jak i alergiczny nieżyt nosa lub astma alergiczna) – wówczas prawdopodobieństwo, że dziecko będzie również miało AZS wynosi aż 70%.
Oczywiście nie bez znaczenia są czynniki środowiskowe, co potwierdza chociażby fakt, że w krajach lepiej uprzemysłowionych notuje się wyższy wskaźnik zachorowań na atopowe zapalenie skóry. A to spowodowane jest zarówno zanieczyszczeniem środowiska, jak i spożywanymi produktami (alergizujące mogą być zarówno substancje występujące w powietrzu, jak i alergeny pokarmowe, np. występujące w jajkach, kukurydzy, soi i wielu innych produktach).
Czy atopowe zapalenie skóry występuje tylko u dzieci?
Jak wspominaliśmy w artykule „Atopowe zapalenie skóry u dzieci i niemowląt”, AZS to choroba, która głównie dotyczy dzieci, ale nie oznacza to, że nie dotyka ona także dorosłych. Wynika to z faktu, że atopowe zapalenie skóry to choroba przewlekła i nawracająca – u niektórych osób może trwać całe życie. Oczywiście u większości chorych objawy nie utrzymują się tak długo, a ich nasilenie przypada na okres niemowlęcy i wczesnodziecięcy. W późniejszych etapach mogą występować np. niewielkie objawy, albo w ogóle zaniknąć. Po przejściu okresu dojrzewania, atopowe zapalenie skóry utrzymuje się zaledwie u 10-15% chorych, czyli można powiedzieć, że nawet 90% dzieci wyrasta z AZS. Warto jednak wspomnieć, że u ok. 20% dzieci z AZS może dojść do rozwinięcia się astmy oskrzelowej.
Jeśli chodzi o dane epidemiologiczne dotyczące występowania atopowego zapalenia skóry u dzieci i dorosłych w całej populacji świata, szacuje się, że choroba ta ujawnia się u 20% dzieci do 2. roku życia oraz 1-3% dorosłych.
Czy osoba z atopowym zapaleniem skóry wymaga izolacji?
To bardzo szkodliwy mit, wymagający obalenia. Atopowe zapalenie skóry nie jest chorobą zakaźną i nawet najbliższy kontakt z osobą chorą na AZS nie sprawi, że zarazimy się chorobą. A należy podkreślić, że do prawidłowego funkcjonowania człowieka potrzebny jest kontakt z innymi ludźmi – zwłaszcza w okresie dziecięcym, gdy AZS występuje najczęściej. Zdarza się również, że rodzice dzieci, które mają atopowe zapalenie skóry, izolują swoje pociechy w obawie, że nasilą się objawy, jeśli tylko dziecko spędzi zbyt dużo czasu w kontakcie z potencjalnymi alergenami, co jest dużym błędem i może bardzo poważnie wpłynąć na psychikę dziecka oraz jego rozwój intelektualny.
Czy relacje w rodzinie mają wpływ na atopowe zapalenie skóry?
Badania naukowe dowodzą, że na zaostrzenie objawów atopowego zapalenia skóry, mają wpływ relacje z innymi ludźmi, w tym atmosfera panująca w rodzinie. Większa liczba przykrych wydarzeń powodujących stres, istotnie zwiększa ryzyko zaostrzenia objawów AZS, ponieważ dochodzi do działania psychosomatycznego. Zatem jeśli dziecko ma atopowe zapalenie skóry, należy nie tylko dbać o jego odpowiednią pielęgnację i higienę mieszkania, ale także o stosunki w rodzinie (higienę emocjonalną, która jest podstawą zdrowia fizycznego).
Do jakiego lekarza zgłosić się w przypadku atopowego zapalenia skóry?
Atopowe zapalenie skóry wymaga leczenia pod okiem wielu specjalistów – nie tylko dermatologa. Konieczna jest np. konsultacja z alergologiem, pediatrą oraz dietetykiem. Niekiedy wymagana jest też opieka psychoterapeuty, jeżeli podejrzewa się podłoże choroby na tle emocjonalnym (AZS powodowane stresem). Sama choroba może ponadto powodować u dziecka stany niepokoju i zaburzenia snu, co jest wskazaniem do podjęcia terapii u psychologa.
Jak leczy się atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry leczy się na kilka sposobów. Po pierwsze należy wprowadzić odpowiednią dietę, w której eliminujemy pokarmy mogące uczulać i zaostrzać objawy AZS (także jeżeli dziecko jest karmione piersią – wówczas matka powinna zastosować dietę eliminacyjną). Podstawą leczenia jest także usunięcie z otoczenia chorej osoby wszelkich alergenów – np. dywanów zbierających roztocza. Istotna jest regularna dezynfekcja przedmiotów, których chory stale dotyka, w tym np. czyszczenie materaca w łóżku. Należy także zadbać o odpowiednią pielęgnację skóry, stosując kremy i środki do kąpieli przeznaczone specjalnie do skóry atopowej. Odzież z kolei, należy prać w środkach hipoalergicznych.
Poza stosowaniem powyższych środków profilaktycznych i ułatwiających funkcjonowanie osobie z atopowym zapaleniem skóry, zaleca się także terapię farmakologiczną. Taka terapia może przebiegać zarówno zewnętrznie (np. miejscowo z zastosowaniem leków przeciwzapalnych i sterydowych) oraz wewnętrznie (znacznie rzadziej, w cięższych przypadkach atopowego zapalenia skóry). Niektórzy zalecają także fototerapię oraz terapię odczulającą.
