Sok z pietruszki – warto go pić!
Sok z pietruszki może zdziałać wiele korzyści dla naszego zdrowia – zarówno ten robiony z natki, jak i korzenia. Działa moczopędnie, oczyszczająco, wzmacniająco – a to dzięki zawartości wielu przeciwutleniaczy, składników odżywczych oraz cennych olejków eterycznych. W niniejszym artykule przedstawimy kolejno:
- właściwości lecznicze korzenia pietruszki,
- właściwości lecznicze natki pietruszki,
- właściwości soku z pietruszki oraz przepis.
Przeczytaj także: Lecznicze zioła - lista ponad 30 ziół i ich zastosowanie
Korzeń pietruszki – właściwości lecznicze
Zacznijmy od korzenia pietruszki i jego właściwości leczniczych – są one znane od wielu lat, ale też bardzo niedoceniane. Korzeń pietruszki zwykle wykorzystujemy jako składnik włoszczyzny do zupy albo do sałatki jarzynowej – i na tym koniec. A szkoda, ponieważ wykazuje szereg pozytywnych właściwości, a jego zastosowanie może być naprawdę szerokie. Do celów leczniczych korzeń pietruszki zbiera się jesienią lub wczesną wiosną – należy go później ususzyć. Przy czym należy pamiętać, że rozróżniamy 2 rodzaje pietruszki: naciową (pozyskuje się z niej natkę, a korzeń jest bezużyteczny) oraz korzeniową (ten rodzaj dostarcza nam korzenia i liści do zbioru).
Korzeń pietruszki zawiera takie substancje, jak: białko, błonnik, witamina C, B6, A, E, kwas foliowy, niacyna, tiamina, ryboflawina, wapń, żelazo, fosfor, potas, sód, magnez, cynk i mangan.
Korzenie pietruszki zawierają m.in. flawonoidy, które są przeciwutleniaczami chroniącymi nas przed wieloma choroba. Zawierają także substancje śluzowe, wiele soli mineralnych czy związki cukrowe, jednak to, co jest najciekawsze w korzeniu pietruszki, to olejek eteryczny: zawiera on substancje psychoaktywne, takie jak apiol oraz mirystycyna. Co ciekawe, ze względu na te składniki np. w Rosji korzeń pietruszki znajduje się na czarnej liście, ponieważ jest traktowany jak… narkotyk – głównie z powodu mirystycyny, która daje podobne efekty do występujących po zażyciu marihuany, czyli euforię, wesołość, a nawet halucynacje. Ale ważna informacja jest taka, że w korzeniu pietruszki substancji tej jest niewiele – zaledwie 0,3-0,5%. Więcej mirystycyny znajduje się w owocach i nasionach pietruszki (nawet 5%).
Apiol zawarty w korzeniu pietruszki również ma działanie psychoaktywne – ale nie tylko. Może powodować np. skurcze lub bóle macicy (kobiety ciężarne powinny szczególnie uważać, ponieważ taka sytuacja może doprowadzić nawet do poronienia) oraz wywoływać lub wzmagać krwawienia miesięczne – ale tylko pod warunkiem, że zjemy wyciąg z owoców oraz olej z nasion pietruszki w dużych dawkach i przez dłuższy czas. Ważna jest tutaj zatem zasada – jak właściwie we wszystkim, co dotyczy ziołolecznictwa – aby stosowanie wiązało się z umiarem i rozsądkiem. Warto jednak wiedzieć, że substancji psychoaktywnych jest naprawdę niewiele w korzeniu z pietruszki. Jeśli chodzi o wspomniany olej z nasion pietruszki, warto go stosować zewnętrznie: np. jako środek pielęgnacyjny do zniszczonej skóry, a także skóry z trądzikiem lub bliznami czy rozstępami – gdyż ma działanie regenerujące i rozjaśniające.
Korzeń pietruszki ma zastosowanie w zaburzeniach trawienia, gdyż działa odkażająco, a także zmniejsza napięcie mięśni gładkich jelit oraz dróg moczowych – sprawia to, że korzeń pietruszki wykazuje działanie wiatropędne i moczopędne (z tego względu stosuje się go m.in. w zmniejszonym wydalaniu moczu i kamicy moczowej). Dodatkowo pobudza w niewielkim stopniu wydzielanie soku żołądkowego – a to ułatwia trawienie oraz przyswajanie pożywienia. Można go zatem stosować (z umiarem!) przy zaburzeniach trawienia.
Pietruszka polecana jest także w przebiegu zapalenia trzustki i chorobach przewlekłych wątroby oraz dnie moczanowej.
Co ciekawe, korzeń pietruszki w medycynie ludowej, ma zastosowanie w leczeniu nadciśnienia, gdyż zawiera on spore ilości potasu – a ten reguluje ciśnienie krwi. Jednakże należy pamiętać, że leczenie nadciśnienia powinno być pod kontrolą lekarza, a jeśli chodzi o dietę, to najwięcej możemy zdziałać stosując dietę DASH oraz ograniczając spożycie soli.
Natka pietruszki – właściwości lecznicze
Natka pietruszki gości na naszych stołach częściej niż korzeń pietruszki. Jest traktowana jako zioło, które doskonale wzbogaca smak wielu potraw. Nie każdy jednak wie, że może zwalczyć wiele objawów chorobowych. Zawiera bowiem żelazo, magnez, witaminę A (działa szczególnie korzystnie na narząd wzroku), C (uszczelnia naczynia krwionośne) i K (odpowiada za prawidłowe krzepnięcie krwi), witaminy z grupy B (biorą udział w syntezie DNA), a także olejki eteryczne czy kwas foliowy. Połączenie zawartości kwasu foliowego z witaminą C sprawia, że systematyczne picie soku z natki pietruszki może chronić przed rozwojem anemii z niedoboru żelaza – takie połączenie powoduje bowiem lepsze wchłanianie żelaza z potraw.
Należy jednak uważać, aby nie przesadzić, jeśli chodzi o spożywanie natki pietruszki, gdyż może to być niebezpieczne dla zdrowia w przypadku np. kobiet w ciąży czy osób z zaburzeniami krzepnięcia (a także kamicą nerkową).
Co ciekawe, w 100 g natki pietruszki jest aż 3 razy więcej witaminy C, niż w cytrusach! Natka obfituje ponadto w minerały i przeciwutleniacze – stąd ma szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie. Szczególnie ważna jest zawartość wapnia (pietruszka zawiera go więcej niż mleko!) oraz cynku (korzystnie wpływa na cerę, przyspiesza gojenie ran, reguluje pracę trzustki oraz zapobiega żylakom) i magnezu (ma korzystne działanie na układ mięśniowo-szkieletowy). Ponadto w natce pietruszki znajdują się rzadkie minerały, o które ciężko w innych produktach spożywczych, np. miedź, kobalt, jod, krzem, chrom, nikiel czy bor.
W medycynie ludowej zastosowanie natki pietruszki jest następujące:
- leczenie anemii,
- leczenie trądziku,
- cukrzyca,
- choroby serca,
- niestrawność,
- poprawa metabolizmu,
- pomoc w bólach menstruacyjnych,
- zmniejszanie napięcia mięśni,
- profilaktyka przeciwnowotworowa,
- poprawa kondycji skóry,
- przeciwdziałanie procesom starzenia się,
- zwalczanie wolnych rodników,
- zapobieganie chorobom nerek,
- wspomaganie odchudzania,
- wzmacnianie odporności,
- działanie chemoprotekcyjne (wspieranie materiału genetycznego przed uszkodzeniami),
- działanie przeciwbakteryjne – np. na infekcje pęcherza.
Sok z pietruszki – przeciwwskazania
Na niektórych portalach zdrowotnych czytamy, że sok z pietruszki jest polecany dla kobiet w ciąży i dzieci. Jak wspomnieliśmy, pietruszka poza kwasem foliowym, który owszem – jest wskazany w ciąży – zawiera także wiele substancji, które mogą prowadzić nawet do poronienia. Dlatego przed spożyciem tego produktu, kobieta ciężarna powinna skonsultować decyzję z lekarzem. Ostrożność powinno się zachować także u dzieci. Sok z pietruszki może też nie być do końca bezpieczny dla osób starszych lub cierpiących na choroby przewlekłe (szczególnie na choroby nerek) – zwłaszcza, jeśli przyjmujemy jakiekolwiek leki – w tej sytuacji należy skonsultować się z lekarzem, czy aby na pewno picie soku z pietruszki jest dobrym pomysłem i nie wpływie na efekty terapii.
Pietruszka jest ponadto bogata w kwas szczawiowy, a związek ten może zwiększać ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych – zatem regularne picie soku z pietruszki w dużych ilościach, gdy jest ona podstawowym składnikiem, może nie być najlepszym rozwiązaniem. Podstawą soku powinny być z tego względu inne warzywa lub owoce, np. jabłko, marchew czy burak.
Jeśli nie występują u nas przeciwwskazania, dopuszczalna jest dawka napoju z pietruszki w ilości 5 ml – chyba że występują duże niedobory witamin (wówczas dawkę można zwiększyć do 10 ml po konsultacji z lekarzem).
Sok z pietruszki – właściwości
Przejdźmy teraz do właściwości soku z pietruszki – zarówno z natki, jak i korzenia.
- Sok ten ma działanie detoksykujące, antyseptyczne, przeciwzapalne, a także moczopędne.
- Sok z pietruszki może mieć swoje zastosowanie głównie w zaburzeniach żołądkowo-jelitowych, chorobach serca, układu moczowego, cukrzycy oraz w nadciśnieniu – czytamy w raporcie „Tradycyjna chińska medycyna” z 2013 roku.
- Antyoksydanty zawarte spowalniają procesy starzenia się, gdyż zwalczają stres oksydacyjny, stany zapalne toczące się w organizmie oraz wolne rodniki. Dzięki temu picie soku z pietruszki może również stanowić profilaktykę chorób serca, neurodegeneracyjnych, chorób oczu czy różnych nowotworów.
- Sok z pietruszki może działać chemoprotekcyjnie, gdyż wspiera DNA przed uszkodzeniami, zatrzymuje procesy mutacji komórek, a także pomaga wywołać apoptozę lub nawet śmierć szkodliwych komórek. W badaniach z 2013 roku wykazano np., że w pietruszce znajduje się apigenina, która hamuje syntezę komórek raka sutka – opóźnia więc rozwój tego nowotworu i zmniejsza częstość oraz mnogość guzów sutka.
- Picie soku z pietruszki działa także moczopędnie, przez co może dać korzystne efekty przy infekcjach moczowych. Uważa się ponadto, że zawarte w soku z pietruszki olejki eteryczne eliminują grzyby i usuwają skazy spowodowane przez bakterie na skórze.
- Sok z pietruszki może także korzystnie wpłynąć na stan kości, gdyż zawiera witaminę K – a ta jest niezbędna do utrzymania prawidłowej ich gęstości.
- Napój z pietruszki jest ponadto pełen przeciwutleniaczy oraz witamin, które pomagają utrzymać środowisko jelitowe w dobrym stanie – a pamiętajmy, że nasza odporność w dużej mierze zależy od stanu jelit.
Sok z pietruszki (natki i korzenia) – przepisy
Podstawowy przepis uwzględnia – poza natką i korzeniem pietruszki – jabłko oraz cytrynę. Wszystkie składniki obieramy, myjemy i wkładamy do sokownika. Możemy wzbogacić sok o siemię lniane lub nasiona chia – wówczas działanie prozdrowotne będzie jeszcze silniejsze.
Sok z pietruszki można też przyrządzić z burakiem, marchewką i pomarańczą – dodając 2 łyżeczki miodu naturalnego. Takie połączenie jest bardzo ciekawe i smaczne!
Osoby preferujące egzotyczne smaki mogą połączyć natkę i korzeń pietruszki z kiwi, bananem i limonką.
Modny jest także sok z pietruszką i jarmużem: dodajemy jarmuż, natkę pietruszki, seler naciowy, ogórek, ananas, jabłko, imbir i cytrynę – wszystko miksujemy. To prawdziwa bomba witaminowa!
Bibliografia
- M. Kardas, K. Toczyńska, E. Grochowska-Niedworok, Zastosowanie wybranych przypraw w dietoterapii, "Przemysł spożywczy", nr 71 2017.
- Farzaei M. H., Abbasabadi Z., Ardekani M. R, Rahimi R., Farzaei F., Parsley: a review of ethnopharmacology, phytochemistry and biological activities. J Tradit Chin Med. 2013 Dec;33(6):815-26.
- N. Segnit, Leksykon smaków, Wydawnictwo Buchmann, Warszawa 2010.
- E. Lamber-Zarawska, B. Kowal-Gierczak, J. Niedworok, Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2014.
- Chen D., Dou Q. P., Tea polyphenols and their roles in cancer prevention and chemotherapy. Int J Mol Sci. 2008 Jun;9(7):1196–206.
- M. Kardas, K. Toczyńska, E. Grochowska-Niedworok, Naturalne przyprawy roślinne skład chemiczny i właściwości prozdrowotne, "Przemysł spożywczy", nr 70 2016.
- Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
