Olejek rycynowy – charakterystyka
Olejek rycynowy pozyskiwany jest z rącznika pospolitego, głównie na terenie Indii. Ma barwę jasnożółtą i jest półprzezroczysty. Ma gęstą konsystencję i delikatny zapach. Składa się głównie z glicerydu 18-węglowego kwasu rycynolowego (nienasyconego kwasu tłuszczowego omega-9 o silnych właściwościach przeciwzapalnych), a także z glicerydów kwasu oleinowego, stearynowego, palmitynowego oraz linolowego.
Olejek rycynowy ma szerokie zastosowanie w pielęgnacji ciała, włosów i skóry, a także szereg właściwości leczniczych. Można go kupić za kilka złotych w każdej aptece i w wielu drogeriach.
Olejek rycynowy a toksyczna rycyna. Czy jest bezpieczny?
Podczas uzyskiwania olejku rycynowego istotne są warunki przetwarzania, ponieważ część nasion rącznika leczy, ale inna część może nawet zabijać. W rączniku znajduje się bowiem silna toksyna – rycyna – która po przyjęciu doustnie, donosowo lub dożylnie, dostaje się do rybosomów w komórkach, utrudnia syntezę białek, a przez to niszczy same komórki. Już 1 miligram rycyny jest śmiertelną dawką dla człowieka, zatem spożycie 5-10 nasion rącznika może doprowadzić do zgonu. A na zatrucie rycyną niestety nie ma antidotum.
Mimo, że w rączniku znajduje się rycyna, sam olej rycynowy nie jest uważany za niebezpieczny. Dlaczego? Wyciskanie rącznika na zimno i gotowanie go później z wodą pozwala na pozbycie się rycyny, dzięki czemu olejek staje się bezpieczny dla ludzi. Taką tezę potwierdza m.in. raport International Journal of Toxicology, w którym czytamy, że olej rycynowy nie może być skażony rycyną, ponieważ substancja ta do niego nie przenika. Istnieją oczywiście pewne granice – tak jak wszystko inne, także olejek rycynowy należy przyjmować z umiarem, jeśli zamierzamy stosować go doustnie. Komisja Ekspertów ds. Żywności i Rolnictwa a także WHO ustanowiły dzienne dopuszczalne spożycie oleju rycynowego na poziomie 0,7 mg/1 kg masy ciała.
Olejek rycynowy – przeciwwskazania do stosowania
Istnieją pewne przeciwwskazania do stosowania olejku rycynowego i różnią się one w zależności od tego, czy olejek będzie podawany wewnętrzne (doustnie) czy zewnętrzne (np. poprzez okłady czy wcieranie w skórę). I tak kolejno, jeśli chodzi o wewnętrzne stosowanie olejku rycynowego, nie zaleca się tego podczas:
- ciąży i karmienia piersią (dowiedziono, że może wywoływać przedwczesne porody i poronienia),
- niedrożności jelit,
- zapaleniu wyrostka robaczkowego lub okrężnicy,
- przy atonii jelit,
- bólach brzucha bez zdiagnozowanej przyczyny,
- podczas odwodnienia.
Nie zaleca się także podawania olejku rycynowego dzieciom. Do działań niepożądanych zalicza się w przypadku wewnętrznego stosowania olejku rycynowego: nudności, bóle brzucha, wymioty, biegunki, a w przypadku ciąży – przedwczesny poród lub poronienie.
W przypadku stosowania oleju rycynowego zewnętrznie, również istnieją przeciwwskazania i mogą wystąpić skutki uboczne. Jeśli chodzi o przeciwwskazania, to olejku rycynowego nie powinny stosować kobiety w trakcie miesiączki, w ciąży, podczas karmienia piersią, podczas stanów zapalnych jamy brzusznej. Nie można również podawać olejku rycynowego dzieciom. Do skutków ubocznych stosowania olejku rycynowego zewnętrznie można głównie zaliczyć uczulenie lub reakcję alergiczną.
Podsumowując, generalnie olejek rycynowy jest bezpieczny dla człowieka, ale jego nadmierne spożycie lub zastosowanie mimo występowania przeciwwskazań, może prowadzić do skutków ubocznych. Nie przesadzaj zwłaszcza ze stosowaniem olejku rycynowego wewnętrznie – nie przekraczaj 1 łyżeczki dziennie, a w ciąży w ogóle z niego zrezygnuj. Pij dużo wody, ponieważ olej rycynowy odwadnia organizm. Zwróć uwagę także na przyjmowane leki i najlepiej zasięgnij opinii lekarza, czy stosowanie doustne olejku rycynowego nie zaburzy ich działania.
Olejek rycynowy – właściwości i zastosowanie
Olejek rycynowy zawiera kwas rycynolowy, który działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Jest ponadto bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe, które są bardzo wskazane dla naszego organizmu. W składzie olejku rycynowego znajdują się także inne kwasy, które mają bardzo korzystne działanie.
W kosmetyce docenia się głównie działanie glicerydu 18-węglowego kwasy rycynolowego, ponieważ jest ono silnie nawilżające. Pozostałe glicerydy kwasów olejku rycynowego, takie jak gliceryd kwasu oleinowego, linolowego, stearynowego i palmitynowego, wykazują działanie antyoksydacyjne, a więc opóźniają starzenie się struktur komórkowych. Stosowanie olejku rycynowego zapewnia więc dogłębne nawilżenie skóry, zwiększenie jej elastyczności oraz ochrony przed starzeniem czy uszkodzeniami. Dodatkowo dzięki zawartości kwasu stearynowego, olejek rycynowy oczyszcza skórę.
Jeśli chodzi o właściwości lecznicze, tutaj również olejek rycynowy ma szerokie zastosowanie. Według badań HMPC, olej rycynowy ma działanie przeczyszczające – sprawdzi się więc na zaparcia. Olej rycynowy ma również zastosowanie w wielu innych schorzeniach, dlatego bardzo często umieszcza się go w lekach o działaniu przeciwgrzybiczym, przeciwzapalnym, przeciwnowotworowym, przeciwbólowym, immunosupresyjnym czy hepatoprotekcyjnym. Słynie m.in. z łagodzenia artretyzmu, bólów dolnego odcinka pleców czy spowodowanych rwą kulszową. Działa korzystnie w infekcjach pochwy i pęcherza, łagodzi dolegliwości żołądkowo-jelitowe, wzmacnia odporność, stymuluje układ limfatyczny. W przypadku stosowania miejscowego, łagodzi problemy ze skórą, takie jak rogowacenie, atopowe zapalenie skóry, grzybica, trądzik, łojowe torbiele czy utrata włosów (łysienie). Niektóre badania kliniczne wykazują również, że olejek rycynowy może wspomagać walkę z rakiem, ponieważ rycyna połączona z przeciwciałem może przyczyniać się do kurczenia nowotworu (badania dotyczą pacjentów z chłoniakiem). Niektóre źródła mówią także o korzystnym działaniu olejku rycynowego w przypadku stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona, porażenia mózgowego, migreny, padaczki, marskości wątroby, AIDS – jednak nie ma zbyt wielu badań potwierdzających takie działanie. Istnieje natomiast badanie, w którym udowodniono, że okłady z oleju rycynowego mogą skutecznie łagodzić objawy zapalenia stawów (badanie z 2010 roku). W badaniu McGareya natomiast czytamy, że okłady z oleju rycynowego poprawiają funkcjonowanie grasicy oraz innych narządów układu odpornościowego (poprzez stymulację układu limfatycznego i przyspieszone usuwanie toksyn z tkanek).
15 zastosowań olejku rycynowego w kosmetyce i leczeniu chorób
Poniżej przedstawiamy 15 najważniejszych zastosowań olejku rycynowego wraz z opisem działania. Zapewne jest ich więcej, ale zebrane poniżej są najpopularniejsze.
1. Olejek rycynowy na skórę
Nawilża, koi, leczy zmiany bakteryjne czy wypryski, a także redukuje istniejące zmarszczki. Po zastosowaniu olejku rycynowego, skóra jest miękka i świetnie nawilżona, a składniki olejku, które wnikają głęboko w tkankę skóry, łagodzą swędzenie i stany zapalne. Olejek ten zatrzymuje także wilgoć w naskórku, przez co zapobiega wysuszeniu skóry, zwiększa jej elastyczność i zmniejsza podatność na uszkodzenia – w tym także starzenie.
2. Olejek rycynowy na trądzik
Środek ten doskonale radzi sobie ze wszelkimi zanieczyszczeniami na skórze, a także korzystnie działa w przypadku cery przetłuszczającej się. Wiele produktów do pielęgnacji cery trądzikowej niestety działa bardzo agresywnie i pozbawia skórę naturalnej ochrony lipidowej – przez to skóra staje się otwarta na kolejne zakażenia. Olejek rycynowy działa inaczej. Dzięki zawartości kwasów tłuszczowych, przywracamy skórę naturalną lipidową barierę, niszcząc przy tym wszystkie patogeny. Kwas te wspomagają także procesy regeneracji skóry. Jak zastosować go w przypadku cery trądzikowej? Wystarczy, że wymieszasz go z nawilżaczem: żelem aloesowym, hialuronowym lub olejkiem kokosowym, aby konsystencja pozwalała na łatwą aplikację. Nakładaj mieszankę codziennie wieczorem.
3. Olejek rycynowy na szybsze gojenie ran
Dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym oraz przeciwgrzybiczym, a także regenerującym, olejek rycynowy świetnie nadaje się do leczenia ran. Wykazano np. że działa przeciw wielu bakteriom, takim na Eschericha coli czy streptoccus. Jak stosować olejek w przypadku ran? należy zrobić prosty okład: na skórę nakładamy dość dużo oleju i przykrywamy bandażem. Zabieg powtarzamy codziennie, aż do momentu, gdy rana się zagoi.
4. Olejek rycynowy na grzybicę
Dzięki działaniu antybakteryjnym i dezynfekującym, olejek rycynowy świetnie działa na grzybicę skóry – np. stóp. Wystarczy regularnie nanosić na chore miejsce niewielką ilość olejku – kuracja potrwa ok. 1-2 tygodnie.
5. Olejek rycynowy na lepszą odporność
Olejek rycynowy pomaga usuwać toksyny z organizmu, ponieważ stymuluje układ limfatyczny. Ma to ogromne znaczenie przy chorobach dróg oddechowych, astmie, alergiach czy występowaniu pasożytów i grzybów. Przyjmowany regularnie, będzie doskonałą profilaktyką przeciwko różnym niechcianym gościom w naszym organizmie.
6. Olejek rycynowy na zdrowe oczy
Olejek rycynowy ma działanie nawilżające, a także tworzy pewnego rodzaju barierę ochronną. Wspomaga m.in. produkcję łez, które naturalnie ochraniają oko i je nawilżają. Należy jednak pamiętać, że olej rycynowy stosowany do oczu musi być sterylny, aby nie doprowadzić do zakażenia! Najlepiej skonsultować takie stosowanie olejku z lekarzem.
7. Olejek rycynowy na włosy i skórę głowy
Olejek rycynowy słynie ze stymulowania włosów do wzrostu, a także z hamowania ich wypadania. To wszystko dzięki zawartości wielu minerałów, kwasów tłuszczowych, białek i witaminy E. Doskonale odżywia cebulki i je nawilża. A dzięki działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym, dodatkowo leczy łupież i problemy z nadmiernym przetłuszczaniem się skóry głowy. Stosowany natomiast stricte na włosy – czy też ich końcówki – będzie doskonałym sprzymierzeńcem w walce z przesuszonymi, rozdwojonymi końcami. Olejek rycynowy można stosować do zabiegu olejowania włosów, aby poprawić ich kondycję, nadać połysku i nawilżyć.
8. Olejek rycynowy na problemy z paznokciami
Olejek rycynowy – podobnie jak olejek herbaciany – polecany jest w walce z onycholizą paznokci, ponieważ ma działanie przeciwbakteryjne, regeneracyjne i stymulujące macierz paznokcia do odnowy. Wystarczy codziennie wmasować olejek w płytkę paznokcia.
9. Olejek rycynowy na zaparcia
Olejek rycynowy to znany środek przeczyszczający. Wystarczy codziennie zażywać 1 jego łyżeczkę, aby usprawnić metabolizm. W celu wykonania silniejszego przeczyszczenia, można spożyć 1 łyżkę stołową olejku rycynowego, jednak należy uważać, ponieważ działanie przeczyszczające może być bardzo silne. Podczas takiej kuracji należy pić dużo wody, ponieważ olejek ten doprowadza bardzo łatwo do odwodnienia. Aby ułatwić sobie połknięcie go, można wymieszać olejek z mlekiem, sokiem albo herbatą.
10. Olejek rycynowy zamiast tabletki przeciwbólowej
Kwas rycynowy znany jest także jako środek przeciwbólowy. Stosowany miejscowo nie daje skutków ubocznych, jednak w przypadku stosowania doustnego należy uważać. Działa łagodząco np. na bóle mięśni, stawów czy kości, a także w przypadku stłuczeń. Wówczas zbawienne okazują się okłady z olejkiem rycynowym na obolałe miejsce.
11. Olejek rycynowy na ból mięśni
Olejek rycynowy doskonale łagodzi ból mięśni. Stosowany miejscowo, pobudza krążenie w naszym organizmie i stymuluje go do odnowy komórkowej. Dodatkowo przyjemnie rozgrzewa. Warto stosować olejek rycynowy po wymieszaniu go z innymi olejkami eterycznymi – mieszankę wmasowujemy w bolące miejsce, aż do ustąpienia objawów. Taki zabieg będzie pomocny np. przy przetrenowaniu czy po dużej aktywności fizycznej.
12. Olejek rycynowy na ból stawów
Jak już wspomnieliśmy, olejek rycynowy ma także pozytywne działanie na stawy. Zawdzięcza to obecności kwasu rycynowego, który obkurcza układ limfatyczny. Z kolei naczynia limfatyczne gromadzą, a następnie odprowadzają toksyny z organizmu. Jeśli działanie oczyszczające jest zaburzone, a więc toksyny są zatrzymywane w organizmie, może to doprowadzić do wielu chorób autoimmunologicznych, w tym zapalenia stawów, co objawia się silnym bólem. Olejek rycynowy wspomaga układ limfatyczny, a więc przyspiesza proces oczyszczania organizmu z toksyn, dzięki czemu zapobiega zapaleniu stawów lub łagodzi przebieg schorzenia. Jak stosować olejek rycynowy na stawy? Najskuteczniejsze będzie podawanie go miejscowo w postaci okładów. O tym, jak zrobić okład, piszemy w dalszej części artykułu.
13. Olejek rycynowy na piękne rzęsy
Zamiast maskary ze sklepu, sama przygotuj tusz do rzęs, który nie tylko będzie tani i łatwy w nakładaniu, ale także wzmocni rzęsy i je pogrubi. Stosowanie takiego naturalnego tuszu do rzęs z olejkiem rycynowym i ekstraktów ziołowych, może doprowadzić do ciemnienia rzęs – a przecież taki efekt chciałaby uzyskać każda z nas.
14. Olejek rycynowy suchą skórę
Olejek rycynowy doskonale nawilża suchą skórę, ponieważ jest bogaty w kwasy tłuszczowe omega. Jeśli masz delikatną i suchą skórę, zapewne drogeryjne kosmetyki Ci nie służą – zwłaszcza te do mycia twarzy. Olejek rycynowy może być doskonałą alternatywą nie tylko dla kremu – możesz go bowiem zastosować jako zamiennik dla gotowych detergentów do mycia twarzy, który nie wysuszy Twojej skóry! W tym celu wymieszaj go z olejem lnianym lub olejek z pestek winogron. Mieszankę nałóż na wacik i oczyść twarz jak zwykle. Całość po prostu spłucz ciepłą wodą. Olejek rycynowy – dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym, doskonale oczyści skórę, a kwasy tłuszczowe sprawią, że skóra będzie elastyczna, nawilżona i gładka.
15. Olejek rycynowy na lepszy sen
Coraz więcej osób miewa problemy ze snem. Stres, pracoholizm, nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych, życie w biegu, natłok obowiązków domowych – to wszystko działa na niekorzyść naszego snu. A nie od dziś wiadomo, że zaburzenia snu mogą doprowadzić do wielu poważnych chorób – dlatego nie warto bagatelizować problemu. Podstawą jest zapewnienie sobie codziennie 7 godzin spokojnego snu, co możemy łatwiej osiągnąć właśnie dzięki olejkowi rycynowemu. Dowiedziono bowiem, że olejek ten pozytywnie wpływa na nasz zegar biologiczny, wspierając zasypianie i uspokajanie się.
Jak wykonać okład z olejku rycynowego?
Wcześniej wspomnieliśmy o doskonałym działaniu miejscowym olejku rycynowego na ból mięśni, stawów czy wspieranie organizmu w walce z toksynami. Poniżej zamieszczamy więc instrukcję, jak krok po kroku zrobić okład z tym wyjątkowym olejkiem.
1. Składamy 3-4 warstwy flaneli.
2. Podgrzewamy olejek i nasączamy nim flanelę (olejek podgrzewamy w garnku; można go stosować wielokrotnie).
3. Nasączoną flanelę nakładamy na wybrane miejsce i owijamy całość ręcznikiem, a następnie folią spożywczą, aby uniknąć zabrudzeń.
4. Można zastosować dodatkowe zewnętrzne dogrzanie kocem elektrycznym lub poprzez ciepłe ubranie i przykrycie się kołdrą.
5. Okład pozostawiamy na ciele nawet na kilka godzin. Stosujemy cyklicznie co 3 dni, aż do uzyskania pożądanego efektu.
6. Olejek rycynowy można także zastosować na zasadzie zabiegu foliowania (body wrapping) – wówczas smarujemy olejek rycynowy wymieszany z innymi olejkami (np. kokosowym i oliwą z oliwek) oraz zaparzonymi fusami kawy, a całość owijamy od razu folią spożywczą, a nie ręcznikiem.
Na co uważać przy zakupie olejku rycynowego?
Podobnie, jak w przypadku innych środków, podczas zakupu olejku rycynowego warto zwrócić uwagę na źródło pochodzenia. Większość dostępnych w sklepach i aptekach olejków pochodzi z nasion rącznika, które były silnie opryskiwane rozmaitymi pestycydami. Dodatkowo nasiona te mogły być tak silnie przetwarzane chemicznie, że pozbawiono je wszelkich korzystnych składników odżywczych – a co gorsza, skażono go toksycznymi substancjami. Z tych powodów warto kupować olejek rycynowy ze sprawdzonego źródła – z certyfikatami potwierdzającymi, że nasiona pochodzą z ekologicznych upraw.
Bibliografia
- Kula J., Quang T., Olej rycynowy – chemia i zastosowanie, Przemysł chemiczny 1998:11:77:403 – 406.
- Chrząstek L., Dondela B. i in., Bezpieczne składniki kosmetyków – lipidy i ich pochodzenie, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie 2015; III:9–27.
- Drugs and Supplements: Castrol Oil. Mayo Clinic.
- Hasło: Olej rycynowy, Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Olej_rycynowy
